Skírnir - 01.09.1993, Page 56

358
SVAVA JAKOBSDÓTTIR
SKÍRNIR
þau lífsskilyrði sem taka við. Skilgreind út frá dauðahugtakinu er
hver ævistund lífshætta. Það er við þessi skilyrði sem atburðir
framtíðar (í nútíma) gerast.
Nú verður ekki hjá því komist að lengja nokkuð mál mitt með
tilvísunum í Paradísar missi Miltons/Jóns Þorlákssonar sem varpa
ljósi á síðasta hluta Grasaferðar. I Paradísar missi er sögu ekki
heldur lokið við sjálft syndafallið; engillinn Mikael er sendur til
þess að sýna Adam framtíð hans og niðja hans áður en hann út-
rekur þau Evu úr Edensgarði. Raunar byggir Milton slíka fram-
tíðarsýn á bókmenntalegri hefð.
Guð sendir engilinn Mikael ásamt englasveitum til að útreka
Adam og Evu svo segjandi:
kunngjör sína þeim eylífa útlegð
ok kyns þeirra af Edens merkjum.
(JÞ11. bók bls. 343)
Adam er því kominn í hóp annarra útlaga í Paradísar missi. En
Mikael á ekki að láta þau „óhuggut við Eden skilja“ (JÞ 11. bók
bls. 344).
Adam harmar að hann muni ekki fá að sjá eða finna fótspor
„ens Eylífa“ í „heimi lægra.“ En þá mælir Mikael huggunarorð
sem að inntaki gætu hafa vakað fyrir Jónasi í atriðinu er pilturinn
varpar sér í fang systur sinnar og hún „heldur fast utan um
hann“. Mikael fullvissar Adam um að Guð muni eftir sem áður
umvefja hann gæsku og föðurást. „Enginn er staðr, þar hann ekki
sé,“ segir Mikael og það er raunar á þessum stað í Paradísar missi
sem Mikael mælir orðin sem ég vitnaði til hér að framan um ná-
vist Guðs hvarvetna: „Efa þó ekki, / at eins sem hér [...]“(JÞ 11.
bók bls. 335).
Það verður ekki í efa dregið að hugur Hildar Bjarnadóttur til
piltsins er óbreyttur þrátt fyrir hið hörmulega hlutskipti sem hún
hafði valið honum í framtíðarferðalaginu. Hún verndar hann þeg-
ar hann leitar athvarfs hjá henni í lífshættu svo sem atvikið, er
hann fleygir sér í fang henni, sýnir. Allegórísk merking þessa at-
viks er þó nærri því að bera raunsæið ofurliði. Enda þótt piltur-
inn sé lítill eftir aldri, ætti Hildi, unglingsstúlkunni, að bregða,