Skírnir - 01.09.1997, Page 9
BILL HOLM
Auðnuleysishlj ómkviðan
Tilbrigði um hugmynd
Prelúdía, stef tilbrigðanna
GRUNNTÓNNINN er auðnuleysi; Bandaríkin eru formerkið; Pauline
Bardal er ljóðræni söngurinn sem ómar innst inni; Minneota í
Minnesota er strengurinn sem nóturnar eru skrifaðar á; fátækt,
einmanaleiki, drykkjusýki, græðgi, sjúkdómar, geðveiki, stríð og
andlegur og pólitískur tómleiki eru taktvísarnir; Walt Whitman
og eftirfarandi orð úr Bhagavad-Gita gefa vísbendingu um til-
finninguna:
Dey, og þú öðlast himininn. Sigra, og þú vinnur jörðina. Rís nú á fætur
... og ákveð að berjast. Sjá að þóknun og þjáning, gróði og glötun, sigur
og ósigur eru allt eitt og hið sama: hef síðan orrustuna. Gjör þetta, og þú
fær eigi drýgt nokkra synd.
Sjálft efnið, laglínan sem endurómar frá öllu án þess að heyrast
nokkru sinni, líkt og leynistef Elgars í Enigma tilbrigðunum, er
líf mitt og þitt og samruni þeirra í líf samfélags og síðan þjóðar og
síðan alls mannkyns.
1. Enn ein hugmynd Walts Whitman sem enginn vill kynnast
Fimmtán ára gömlum reyndist mér auðvelt að skilgreina auðnu-
leysið: að deyja í Minneota, Minnesota. Raunar mátti nefna hvaða
smábæ sem var í Pennsylvaníu eða Nebraska eða Búlgaríu; það
kom í sama stað niður. Að vera Bandaríkjamaður fólst í því að
flytja, sigrast á örðugleikum og hefja nýtt líf. Höfðu ekki mínir
eigin forfeður yfirgefið Island, lært að minnsta kosti örlítið í
ensku og dáið sem eigendur nokkurra ekra í frjálsri víðáttunni?
Nei, ég myndi deyja frægur rithöfundur, dáður og virtur prófess-
Skírnir, 171. ár (haust 1997)