Skírnir - 01.09.1997, Qupperneq 11

SKÍRNIR
AUÐNULEYSISHLJÓMKVIÐAN
285
Arabar hefðu keypt Crazy Mountains í Montana eins og þau
lögðu sig. Olía skvettist á bak mávum norðan við San Francisco.
Loks lauk stríðinu með vansæmd, utanríkisráðherrann jafn djúpt
sokkinn í lygafenið og Jagó. Bandaríkin, draumur evrópsku upp-
lýsingarinnar á átjándu öld, voru orðin að veruleika - til þess, að
því er virtist, að enda sem harmleikur eftir Shakespeare, eða
kannski svört kómedía.
En þótt sagan færði okkur auðnuleysið, gerði hún okkur engu
vitrari. Ekki frekar en nemendur mínir, vildi þjóðin vita af ljóð-
línunum úr Leaves of Grass. Það var ekki „gott að falla“, ekki
gott að vera „sokkin í sjóinn“, ekki gott að vera eins og „ótelj-
andi, óþekktu hetjurnar“. Og við kusum okkur frægan leikara,
sem botnaði jafn lítið í auðnuleysinu og sjálfri sögunni, mann
sem brást við með því að loka augunum fyrir æpandi mistökun-
um allt um kring, eða að reyta af sér auma brandara.
Á meðan eltist ég úr tvítugu í fertugt, uppgötvaði að ég var
misheppnaður samkvæmt öllum hagnýtum mælikvörðum og
fluttist, svotil sáttur, aftur í sömu dreifbýlisborgina og ég hafði
svo ákafur reynt að yfirgefa. Eg komst ekki hjá að gera mér grein
fyrir að ég var enginn sérfræðingur í mislukkun í lífi og starfi.
Næstum enginn, sem ég þekkti, var enn í sínu fyrsta hjónabandi.
Vinir mínir voru líka peningalitlir og sáu fyrir sér með störfum
sem þeim hefðu fundist ómerkileg og leiðinleg um tvítugt. Börn
voru ekki jafn sjálfsögð gleðiuppspretta og pipraðar frænkur
höfðu sannfært okkur um, og heilsa og líkamsfegurð þeirra, sem
voru skjótir til að ná miðjum aldri, var farin að gefa sig. Svo virt-
ist sem gamla tuggan væri rétt, að við ættum eftir að deyja þegar
allt kom til alls, og að ferlið yrði alls ekki eins uppbyggjandi og
Reader’s Digest og presturinn héldu fram.
Þegar hlustað var innan frá, hljómaði auðnuleysishljómkviðan
ekki sem hávær og líflegur mars fyrir lúðra og trumbur, heldur
sem angurvær knéfiðla með strengi sem slöknuðu smám saman,
svo tónarnir ómuðu veikar og veikar uns nálgaðist þögn. Landið
lokaði eyrum sínum fyrir laginu, þjóðin kvaðst aldrei hafa heyrt
það. „Á morgun“, sagði hún, en það var bara önnur tjáning á
orðunum „í gær“, þótt gærdagurinn væri frábrugðinn því sem
hún ímyndaði sér. Þessi stöðuga afneitun gaf samræðum holan