Skírnir - 01.09.1997, Blaðsíða 12
286
BILL HOLM
SKÍRNIR
nöldurtón. Umræður um stjórnmál, vinnu eða hjónabandið
hljómuðu eins og vélsög væri að tala.
Fyrstu landnemar Ameríku sáu fyrir sér paradís, að borg
Guðs líkamnaðist á jörðu. Stórbrotin lýsing á þungun, en eins og
sérhver fæðing, reyndist þessi blóðugri og subbulegri en nokkur
hafði ímyndað sér við getnaðinn. Enskir púrítanar, sem ætluðu að
koma á réttlátri og guðlegri skipan, hófust handa með því að
reyna að útrýma ættflokkum Indíána. Þeir reyndu að endurskapa
enska stéttakerfið í bættri mynd, þar sem ríkir landeigendur og
fátækir sjálfseignarbændur skyldu deila bróðurlega með sér auð-
legð landsins, en það entist einungis þar til einhver gerði sér grein
fyrir að hér, eins og á Englandi, fólst sannur ábati í því að eiga
jarðnæði. Sömu landnemarnir og lýstu því yfir með Proudhon,
að „eign er þjófnaður“, gerðust að lokum fasteignasalar. Gömlu,
evrópsku farsældarforskriftirnar mást seint út.
Yfirdrepsskapar gætir ósjaldan í sögu mannsins; hann er meg-
inþáttur hennar. Það sem er óvenjulegt við Bandaríkin er upp-
skrúfað orðagjálfrið samfara hegðun okkar, vel slípuð leikni okk-
ar er við sópum mótsögnunum undir teppið með óhagganlegri og
innistæðulausri bjartsýni. En ef við rannsökuðum mistökin og
mótsagnirnar í sögu okkar, án tilfinningasemi, myndi það valda
varanlegri lömun á drifkrafti hins opinbera orðaglamurs og
mölva hornstein hins falska sjálfs er við höfum reist okkur, jafnt í
Minnesota sem og annars staðar.
Sem drengur kiknaði ég undir fargi þessa orðfæris, og enn í
dag líð ég fyrir það þegar ég er þreyttur. Þetta er tungumál fót-
boltans, hamingju menntaskólaáranna, einbeittrar kappseminnar
og hins yfirvegaða skeytingarleysis, peninganna, uppgerðarkæt-
innar, muldursins um veðrið. Hljómlist þess er samin af útvarp-
inu, og auglýsingar hjálpfúsra banka og svitalyktareyða mása
framan í þig á milli laganna. I dag blæs hún á okkur úr hátölurum
á gangstéttum gettóanna, og ósýnilegar hljómsveitir seiða okkur
með serenöðum úr felustöðum sínum í lyftum eða í þaksperrum
yfir tilboðspöllum. Þetta er hljómlist dagsins á morgun og á
morgun og á morgun. Ekki sú sem Whitman hafði í huga þegar
hann vildi lemja og hamra fyrir hina dauðu. Olíkt hinum gervi-
dauðu, þá heyra hinir sanndauðu lögin sem við flytjum þeim.