Skírnir - 01.09.1997, Side 17
SKÍRNIR
AUÐNULEYSISHLJ ÓMKVIÐAN
291
dal af dalnum heima á norðanverðu íslandi, kom árið 1880 þegar
megnið af besta jarðnæðinu stóð ekki lengur til boða, og settist
að á þeim skika Vestur-Minnesota sem var ef til vill hvað hæðótt-
astur, hrjóstrugastur, gróðursnauðastur, en þó fallegastur.
Hann var 37 ára að aldri, einhleypur og kunni að öllum lík-
indum ekki stakt orð í ensku við komuna. Þegar Pauline var orð-
in öldruð, kom hún bókum fjölskyldunnar fyrir á góðum heimil-
um, og mér gaf hún fyrstu ensku málfræði- og framburðarbók
föður síns, sem hún sagði að hann hefði lesið á leiðinni yfir hafið.
Hún var á dönsku, ensku og íslensku, mjög slitin en þó heil.
Pauline mat hana greinilega mikils. Þegar ég blaða í henni nú, sé
ég fyrir mér hrjúfar hendur bóndans, líkar höndum Pauline,
halda á bókinni á opnu þilfari á miðju Atlantshafinu, hafgolan
lætur skrjáfa í blöðunum undir fingrum hans - „Hvar er vegur-
inn vestur til Minneota?“
Fyrstu fimm árin rak Friðgeir bú sitt einsamall. Líklega stund-
aði hann það eina sem íslenskur bóndi kann fyrir sér: sauðfjár-
rækt og grasnytjar. Þegar hann var 43 ára gamall, árið 1886,
kvæntist hann Guðlaugu Jónsdóttur, sem var nýflutt til landsins
með fjölskyldu sinni frá strjálbýlasta og afskekktasta firði á aust-
anverðu Islandi, Borgarfirði, kringdum þverhníptum skriðum og
blóðrauðum líparítfjöllum. Hún var orðin 35 ára gömul, en varð
barnshafandi fimm sinnum á árunum 1887 til 1895, þegar yngsta
dóttirin, Pauline, fæddist. Einn af sonunum, Páll, dó í bernsku,
árið 1889. Fjögur af fimm börnum lifðu, sem þótti lán á þeim
árum. En lánið lék ekki lengi við Friðgeir í nýja heiminum. Hér á
eftir fylgir óstytt andlátsfregn hans, sem ég fann á stökkri og
gulnaðri síðu í blaðinu Minneota Mascot, dagsettu föstudaginn 8.
september 1899:
Á laugardaginn var, þegar F. J. Bardal var að slætti á bæ sínum í Lincoln-
sýslu, tóku hrossin snöggt viðbragð og rykktu í sláttuvélina, sem stóð þá
í brekku, svo að hr. Bardal féll af vélinni. Fótur hans festist í hjólinu, og
hrossin drógu hann með sér um stund, þar til þau stönsuðu. Fóturinn
var brotinn ofan við hnéð, auk fleiri áverka. Hr. Bardal tókst að komast
upp á sláttuvélina og keyra heim. Sent var eftir dr. Thordason, sem flýtti
sér á staðinn, setti beinið í réttar skorður og gerði allt sem hægt var fyrir
hinn ógæfusama mann. En áverkarnir reyndust vera svo alvarlegir, að hr.