Skírnir - 01.09.1997, Page 25
SKÍRNIR
AUÐNULEYSISHLJ ÓMKVIÐAN
299
8. Hugmyndin um auðnuleysið, í gömlum og nýjum bókum
Nú, þegar ég hef kynnt Pauline og hitt Bardalsfólkið fyrir ykkur,
ítreka ég spurninguna sem ég bar fram í upphafi. Hvað er auðnu-
leysið og hvernig gagnast það okkur í okkar innra lífi, sem íbúum
í Minneota eigin sálar, jafnt og hið ytra, sem borgurum í auðug-
asta og farsælasta ríki sögunnar?
Við upphaf mannvitundar virðist fólk ekkert fremur hafa
kunnað að meta kosti auðnuleysisins. Eftirfarandi atriði er að
finna í söguljóðinu Gilgamesh, sem er að minnsta kosti eitt þús-
und árum eldra en Hómerskviður eða 1. Mósebók, og þar með
elsta heimild um mannlegar raunir: Gilgamesh konungur lifir
óhamingjusamur í sinni sjálfskipuðu einsemd. Hann fullnægir
dyntum kynhvatar sinnar, nýtur veraldlegs munaðar og kúgar
þegna sína af tillitsleysi, en þykir engu að síður að sér sé einhvers
vant. Nótt eina vaknar hann af uggvænlegum draumi sem hann
segir móður sinni, gyðjunni Ninsun, en hún kann að ráða draum-
rúnir:
Stjörnu ég sá
af himninum hrapa, og fólkið
í Urúk stóð þar og dáðist að.
Gripinn ákefð vildi ég bera hana burt,
en var of magnlaus, það lánaðist ekki.
Hvað merkir það? Aldrei hefur mig dreymt
neitt þessu líkt.
Hún segir að stjarnan tákni jafningja hans - eitthvað sem sé of
þungt, er hann muni „reyna að lyfta og bera á brott, en geti
ekki.“ Þetta veldur Gilgamesh áhyggjum:
En mér hefur aldrei mistekist fyrr, greip hann fram í
og furðaði sig á kvíða sínum.
Stjarnan er mannvera, hélt hún áfram ...
félagi þinn, þér jafn
að styrkleika, einhver vinahollur
sem yfirgefur þig ekki og þú
vilt aldrei skilja við.