Skírnir - 01.09.1997, Síða 41
SKÍRNIR
DÝRLINGUR OKKAR ALLRA
315
ljóst, en ég hefi vanrækt það hingað til.“3 Stephan þekkti samt all-
vel til kvæða Heines eins og síðar verður vikið að.
Mér telst svo til að birtar hafi verið 221 þýðing á kvæðum
Heines og þýðendurnir eru 56 að tölu. Ekkert annað erlent skáld
á slíkan fjölda kvæða í íslenskri þýðingu og sumar þýðingarnar
hafa náð verulegum vinsældum. Allmargir hafa einnig lesið verk
hans á frummálinu. Heine höfðar til mjög margra Islendinga,
bæði skálda og annarra kvæðaunnenda, og enn er verið að þýða
kvæði hans á íslensku. Það eru þó nær eingöngu kvæðin sem hafa
verið þýdd en mjög lítið úr prósaverkunum.
Hér á eftir verður gerð grein fyrir íslenskum þýðingum á
kvæðum Heines, vandamálum þýðendanna og árangri þeirra,
þróun Heine-þýðinga allt frá Jónasi Hallgrímssyni, sem fyrstur
þýddi á íslensku kvæði eftir Heine, til okkar daga og síðast en
ekki síst áhrifum Heines á íslenskan skáldskap. Við nána athugun
virðast þau drýgri en flesta grunar.
Heinrich Heine fæddist fyrir 200 árum, hinn 13. desember
1797 í Dússeldorf. Hann var gyðingur að ætt en tók kristna trú
árið 1825. Sama ár varð hann doktor í lögfræði að loknu námi í
Bonn, Berlín og Göttingen. Árið 1827 kom út ljóðasafn hans,
Buch der Lieder, en það er heildarútgáfa þeirra ljóða hans sem
birst höfðu síðustu fimm árin á undan. Þessi bók kom út í 13 út-
gáfum meðan Heine lifði og hún varð eitt vinsælasta ljóðasafn
sem um getur á 19. öld. Tvö önnur stór kvæðasöfn Heines komu
út á hans dögum: Neue Gedichte árið 1844 og Romanzero 1851,
auk fjölda annarra rita. Þessum stóru ljóðasöfnum er skipt í
flokka og mörg kvæðanna hafa enga titla heldur einungis númer.
Helstu flokkarnir eru: í Buch der Lieder. „Junge Leiden“, „Lyri-
sches Intermezzo", „Die Heimkehr", „Aus der Harzreise" og
„Die Nordsee“. I Neue Gedichte: „Neuer Frúhling“, „Roman-
zen“ „Verschiedene“, og „Deutschland Ein Wintermárchen". I
Romanzero\ „Historien“, „Lamentationen“ og „Hebráische
Melodien“. Heine varð víðkunnur af skáldskap sínum þegar á
unga aldri og tónskáld kepptust við að semja kvæðum hans
sönglög, svo að hundruðum skipti við sum kvæðin. Þegar Heine
3 Stephan G. Stephansson: Bréf og ritgerðir III. Reykjavík 1947, bls. 43.