Skírnir - 01.09.1997, Page 57
SKÍRNIR
DÝRLINGUR OKKAR ALLRA
331
Dauðinn, hann er húmsvöl nótt,
heitur dagur þetta líf,
það rökkvar, og dagsins drungi
dró úr mér allan þrótt.19
Sum kvæðin eru órímuð, einkum hin lengri kvæði. Algengt er að
rím sé mismunandi í vísum eins og sama kvæðis. Heine beitir líka
alloft hálfrími, t.d. í kvæði því sem Jónas Hallgrímsson kallar
„Márinn forvitni" („Wie neubegierig der Möwe“):
Sie möchte gerne wissen
Was deinem Mund entquillt,
Ob du mein Ohr mit Kussen
Oder mit Worten gefullt.
Hálfrímið notar Heine ekki ætíð svona reglulega, heldur setur
hann stundum hálfrím í eina vísu kvæðis eða á stöku stað í sum-
um erindum kvæðis en annarsstaðar alrím. Ekki fylgja íslenskir
þýðendur alltaf rímkerfi Heines og ekki nýta þeir sér hálfrím í
þýðingunum. Augljóslega virðast þeir forðast órímuðu kvæðin,
en þó eru fimm kvæði þýdd úr „Nordsee“, eins og áður segir, og
Matthías Jochumsson þýddi „Donna Clara“. Oll þessi kvæði eru
þýdd órímuð en ljóðstafir settir í þýðingarnar.
Helsta sérkenni íslensku þýðinganna eru ljóðstafirnir sem nær
allir þýðendur setja í kvæði Heines. Þýðing Arnheiðar Sigurðar-
dóttur á „Der Asa“ er eina þýðingin sem er óbundin og hún er
raunar einungis háttlaus prósaþýðing. Þýðendum tekst yfirleitt
vel að koma efni kvæðanna til skila, þótt stundum verði það full
umbúðamikið, en ekki ætíð að færa stíl og hugblæ yfir á hið nýja
mál. Þó eru augljósar villur eða misskilningur í sumum þýðing-
unum og álitamál finnast allmörg í þeim eins og algengt er í slíkri
starfsemi á öllum tungumálum. Það kunna líka að vera áhöld um
hvort íslenskun sumra kvæðanna skuli teljast þýðing, lausleg
þýðing eða stæling, einkum kvæði eða þýðingar eftir Þórberg
19 Kristján Árnason: Einn dag enn. Reykjavík 1990, bls. 65. Yngvi Jóhannesson
hefur einnig þýtt kvæðið.