Skírnir - 01.09.1997, Page 66
340
EYSTEINN ÞORVALDSSON
SKÍRNIR
jafn eðlilega og í frumtextanum og stundum tengist það líka áð-
urnefndum vandamálum ljóðstafa og hrynjandi: „Du wund-
erschönes Kind“ verður „mjúkláti meyjablómi“, „Geliebte"
verður „væna vina“ og „elsku meyja“, „meine Holde“ verður
„mín ljúfan trúa“. Hannes Hafstein þýðir ávarpið „Mein
Liebchen" á hálfgerða dönsku: „Þú elskaða" þrisvar sinnum í
sama kvæðinu (Heimkehr 62). Ekki er það vegna nauðungar ljóð-
stafa, hann hefði getað þýtt „elskan mín“ eins og þeir Guðmund-
ur Guðmundsson og Sigurjón Friðjónsson gera í þýðingum sín-
um á sama kvæði. A kvæðinu „Mein susses Lieb, wenn du im
Grab“ eru þrjár þýðingar, en ávarpið er þýtt á mismunandi vegu.
Eðiileg og einföld er þýðing Helga Hálfdanarsonar: „yndið
mitt“, Guðmundur Guðmundsson þýðir: „góða mín“ og Stephan
G. Stephansson: „besta heillin góða“ en þýðing hans er reyndar í
hálfkæringi.
Stundum bregða þýðendur á það ráð að íslenska einnig svið
eða umhverfi ljóðsins eða að draga úr ákveðinni staðsetningu
skáldsins á fjarlægum slóðum í því skyni að gefa kvæðinu al-
menna skírskotun. Þetta þýðingabragð hafa þýðendur einnig not-
að við kvæði ýmissa annarra skálda, svo og önnur bókmennta-
verk.27 Þegar Kristján Fjallaskáld þýðir „Wenn ich an deinem
Hause“ (Heimkehr 13) og stúlkan spyr hver þessi ókunnugi, las-
burða maður sé, svarar hann: „Ich bin ein deutscher Dichter, /
Bekannt im deutschen Land“. Og Kristján þýðir þetta svona: „Eg
er skáld á Fróni fæddur, / á Fróni kunnur hverjum manni“.
Hannes Hafstein þýðir kvæðið einnig og hann kýs að má burt
hin staðbundnu einkenni: „Hjá þjóð minni skáld er ég skírður. /
Þeir skrafa’ um mig þetta og hitt.“
Svipað er uppi á teningnum þegar þýtt er kvæðið „Wo?“
(Hvar?) en þar veltir ljóðmælandinn því fyrir sér hvar hann verði
dauður grafinn: „Unter Palmen in dem Suden? / Unter Linden an
dem Rhein?" Það er Heine sjálfur sem spyr, um það vitnar nafnið
27 Um þetta fjallar Ástráður Eysteinsson meðal annars í riti sínu Tvímœli.
Þýðingar og bókmenntir, Reykjavík 1996, sjá kaflann „Tjáfærsla“, bls. 117
o.áfr.