Skírnir - 01.09.1997, Page 87
SKÍRNIR
DÝRLINGUR OKKAR ALLRA
361
Das sind die lieben Veilchen,
Die ich zum Strauss erkor.
Ich pflucke sie und denke
Und die Gedanken all,
Die mir im Herzen seufzen,
Singt laut die Nachtigall.
Ja, was ich denke, singt sie
Lautschmetternd, dass es schallt;
Mein zártliches Geheimnis
Weiss schon die ganze Wald.
Þótt hugblær kvæðanna sé áþekkur þá birtist hér skýr munur á
hugarfari skáldanna. Hér, eins og víðar, tjáir Steinn einmana-
kennd en jafnframt löngun til að brjótast út úr henni. Það tekst
hinsvegar aldrei. Leyndarmálið er óupplýst, lokað og falið, þegar
ljóði Steins lýkur. Heine er öfugt farið: engar hömlur eða bæling
og allur skógurinn kemst að því sem honum býr í hjarta. Oll
helstu mótífin í þessu ljóði Steins finnast í kvæðum Heines í
„Neuer Fruhling“: vornótt, blóm og meira að segja hinn fáláti,
föli einfari: der arme blasse Geselle.
Heine hefur einnig gert vart við sig í íslenskum skáldsögum. 1
Vefaranum miklafrá Kasmír 1927 notar Halldór Laxness kvæðið
„Still ist die Nacht“(sjá bls. 314 hér að framan) til að varpa ljósi á
skapgerð og þróun Steins Elliða. A unga aldri syngur Steinn
Elliði bitrum grafarrómi þetta kvæði í eigin þýðingu við lag
Schuberts. Þarna kallast kvæðið „Samgeingillinn" en Halldór
nefndi það síðar „Tvífarann“. Undir lok sögunnar, í síðustu sum-
ardvöl Steins Elliða á Islandi, reynir Diljá að nálgast hann í ein-
lægni og ræða tilfinningar sínar til hans. Hann hrekur hana frá sér
með sinni miskunnarlausu mannfyrirlitningu, en þegar hún er
farin kemur honum í hug þetta erindi eftir Heine, sem hann játar
með sjálfum sér að sé „næstum því fegursta játningin sem gerð
hefur verið á jörðu“: