Skírnir - 01.09.1997, Side 137

SKÍRNIR
BAKRAUF OG BAKRAUF
411
fyrst og fremst fólginn í tvívísun bak-, en ekki í tvívísun -rauf. Ég
snara nú hér síðara hluta tilvitnunarinnar:
Bakgat er eitt af eftirlætisorðunum mínum. Það merkir stórkostlegt, eða
feiknagott, en ekki vissi ég fyrr en við lestur þessarar prýðilegu orðabók-
ar, hvernig á því stæði. Svo er að skilja, að Hollendingar hafi á landnáms-
tímanum kunnað að skynja af bragði, hvort brauð eða sumur matur ann-
ar væri bakaður á bezta hátt í almennilegri [bakrauf eða] bökunarholu
eða á annan lakari hátt. Væri það af beztu gerð, bragðaði hinn fróði á og
gat síðan gefið viðurkenningu sína til kynna með einkunninni Bakgat =
afbragð!
Gildi þessa suðurafríska orðs fyrir okkur er að sýna okkur
bökunarholu (bakgat/bakrauf) sem þjóðlífsstofnun í lendum Búa
á sama hátt sem ætla má að verið hafi í fornri menningu okkar, í
þannig tengslum, að okkur er allt að því sýnt, að hugmynd um
líkingu - og kenningu - eldstaðarins við rass og rassgat hafi vakað
uppi í merkingaryfirborði orðanna í þessum fjarlægu þjóðtung-
um báðum. Sem yfirskrift yfir greinina í Guardian Weekly standa
orðin „Bakgat dictionary", afbragðs orðabók. Seint mun sjást í ís-
lenzku blaði að lögð sé áherzla á gæði einhvers með því að kenna
það til bakraufar. Erindi þessu um eina bakrauf og aðra skal nú
vikið til fróðleiksfúsrar alþýðu til athugunar um það, hversu
hugsun manna stekkur frá einu sviði á annað, ber saman, og
kennir eitt til annars, en einnig og ekki síður til minjafræðinga
með þeim tilmælum að finna bæði fyrirbæri og orð og tengja
saman í þekkingu um matráðin, á þeim stöðum þar sem menn
voru ekki heima hjá sér né hjá öðrum. Þá mun vonandi sannast,
eða máske afsannast(?), það sem hér hefur verið ætlazt á um.
Lokið vorið 1997