Skírnir - 01.09.1997, Page 228

502
KJARTAN ÁRNASON
SKÍRNIR
fjórum ljóðabókum hans, hér virðist stigið fram sjálfstætt skáld með
mótaðan og persónulegan stíl. Fjögur ár voru liðin frá útkomu Fljúgandi
næturlestar (1961) og leit skáldsins að réttum tóni fyrir ljóð sitt hafði
skilað því nokkuð áleiðis: tónar súrrealismans máttu heita þrautleiknir,
ungdómsárin voru auk þess að baki, nýr tími fór í hönd.
Ljóðin í Mig hefur dreymt þetta áður voru reyndar sum hver enn
nokkuð innhverf, en ljóðmál og myndhverfingar orðnar mun ljósari en
fáum árum fyrr. Kyrrlát íhugun hefur tekið við af flakki æskumannsins
um heima ljóðs og efnis, skáldið fer að kafa eftir því sem liggur að baki
skáldskapnum í því sjálfu. Það verður áhorfandi að daglegum athöfnum
fólksins umhverfis, en þátttakandi í þeim um leið: sá sem skoðar, aðhefst
og öðlast reynslu. Fyrsta persóna ljóðanna í bókinni er í senn hlutlaus
skrásetjari og sú sem upplifir og miðlar reynslunni til lesandans - og
þarmeð er hlutleysi hennar í sjálfu sér úr sögunni, því upplifunin er færð
í persónulegan búning en skírskotar á sama tíma til sammannlegra
kennda og reynslu; skáldið er maður meðal manna. Umhverfið er ekki
þungamiðja ljóðanna, aðeins umgjörð um kenndir sem bærast í mann-
legu brjósti. Ljóðin eru með öðrum orðum ekki þjóðleg heldur alþjóðleg
- við höfum stigið með skáldinu inná hið algilda svið hversdagsleikans.
Mig hefur dreymt þetta áður er að hluta til ort í Svíþjóð, m.a. ljóðið
„Saltsjöbaden“, sem sýnir ágætlega þær breyttu áherslur sem hér hefur
verið rætt um. Skáldið segir frá hversdagslegu lífi íbúa smábæjarins og
náttúrunni umhverfis eftir að hætt er að rigna (1965, 17-19):
II
Þessi hús við sjóinn umvafin trjám.
Hvað skyldi gerast bak við gluggatjöldin?
I einu þessara húsa veit ég að býr gömul kona
sem á hverjum degi les fyrir blindan mann sinn úr Njálu.
Annars staðar talar fólkið um hvað veðrið sé yndislegt í dag,
eða að lestinni frá Stokkhólmi hafi seinkað í morgun.
Eg geng skuggsælar götur heim í einmanaleikann
meðan nóttin færist yfir og í gluggum húsanna
slokkna ljósin og ég heyri djúpt í myrkrinu
raddir liðinnar bernsku.
IV
Svanir undir glugga mínum,
hamingjusama fjölskylda.
Ég fylgi ykkur um loftin,
yfir trjátoppa og sker,
meðan sjávarflöturinn skelfur
undan þungum, breiðum vængjum
í draumi og í vöku.