Skírnir - 01.09.1997, Page 252
MYNDLISTARMAÐUR SKÍRNIS
GUNNAR B. KVARAN
Frásögnin í verkum Errós
Með því að safna saman á léreftið myndum sem
alla jafna mætast af tilviljun í raunveruleikanum,
opinberar Erró okkur kerfi þessa heims.
Alain Jouffroy
Á SJÖTTA ÁRATUGNUM var abstraktlistin ríkjandi myndgerð í hin-
um alþjóðlega listheimi. Menn voru sammála um að málverk
þyrfti ekki að vera mynd af þekktum hlut eða hafa til að bera ytri
vísanir. Abstraktmálverkið var sjálfstæður, sjálfum sér nægur
myndheimur, málað í fyrstu persónu, þar sem form og litir, líkt
og í arkitektúr eða hljómur tónlistarinnar, hefðu vald til að hreyfa
tilfinningalega við áhorfendum.
I lok sjötta áratugarins komu fram á sjónarsviðið listamenn
sem höfnuðu hinum lokaða heimi abstraktlistarinnar, og kölluðu
eftir skýrari og beinni tengslum við raunveruleikann og samfélag-
ið. Þeir listamenn sem vöktu hvað mesta athygli á þessum tíma
voru snemma kenndir við ný-realisma, popplist eða frásagnarlist.
Það sem var einkennandi strax í upphafi fyrir þessa nýju list-
sýn var að listamennirnir hættu að finna upp form og fígúrur en
notuðu þess í stað þekktar myndir eða hluti - auglýsingamyndir,
önnur listaverk, og alls kyns „undirmálsmyndir“ - í eigin mynd-
verk sem þeir máluðu í þriðju persónu. Þeir höfnuðu hefðbundn-
um listrænum forskriftum, sem byggðust m. a. á því að listamað-
urinn væri hin eina sanna uppspretta og að listaverkið væri
vitnisburður um persónulega tjáningu hans. Fyrir þeim var lista-
verkið ekki einstæður hlutur. Þess í stað lögðu þeir áherslu á
tækni þar sem hönd listamannsins var hvergi sjáanleg auk þess
sem þeir notuðu gjarnan ópersónulegar vinnuaðferðir sem tíðk-
uðust við fjöldaframleiðslu.
Þótt upphaf popplistarinnar sé oft rakið til breskra lista-
manna, sem upp úr miðjum sjötta áratugnum komu fram með
fígúratífar samklippur sem vitnuðu um neyslusamfélagið, þá eru
flestir nútíma fræðimenn og gagnrýnendur sammála um að hin
Skírnir, 171. ár (haust 1997)