Skírnir - 01.09.1997, Page 256
530
GUNNAR B. KVARAN
SKÍRNIR
settur hlið við hlið, og því skapast engin dýpt í myndheildinni.
En þar sem sérhver mynd hefur sína innri eiginlegu fjarvídd,
hvarflar auga áhorfandans milli myndflatarins alls og rýmis
hverrar einstakrar myndar; áhorfandinn framkallar frásögnina
með því að tengja viðkomandi myndir. (Mynd: Expressionisminn
á árum fyrri heimsstyrjaldar, 1967.)
Frásögn í tveimur til þremur myndhlutum: I þessum flokki er
myndrýminu skipt niður í tvo til þrjá hluta. Listamaðurinn leiðir
frásögnina og sýn okkar frá myndfletinum yfir í fjarvíddardjúp
hverrar einstakrar myndar. (S.V. Guerassimov: Móðir and-
spyrnuhetjunnar 1943-50. John Stewart Curry: Hvirfilbylur yfir
Kansas 1929, 1966.)
Einrýmisfrásögn-. Hér mætist fjöldi hluta eða mynda, og sam-
lagast fullkomlega í sameiginlegu rými. I þessum myndaflokki
skapar Erró opinn glugga út yfir mótsagnakenndan heim, sam-
tímis sem hann framkallar tvíræðan leik annarrar og þriðju
víddarinnar. I rauninni má segja að hér þvingi listamaðurinn
sjónblekkinguna í annað veldi með því að stefna saman mynd-
hlutum sem vísa til ólíkra staða og tíma. Þessi viðleitni til að safna
saman margs konar tíma undir eina sýn skapar óvenju margræða
frásögn, sem kallar á raunverulegan myndlestur áhorfandans. En
það sem er athyglisvert í málverkum Errós af þessu tagi er að sér-
hver hlutur er hlaðinn eigin sjónblekkingarmætti, enda enn
merktur hinni upprunalegu myndbyggingu, myndmáli og form-
skrift. Andspænis slíkum verkum er vart hægt að nota lestrarað-
ferðir eldri kynslóða. Við stöndum frammi fyrir nýrri tegund
málverka, sem bera þó hefðbundin fagurfræðileg einkenni eins og
samhljómun og jafnvægi. (Rauði síminn, 1968.)
Snúnings eða víxlfrásögn: Þessi myndaflokkur er nokkuð sér-
stæður þar sem hér er um að ræða myndir sem allt eins gætu fall-
ið undir einn af fyrrnefndum flokkum. En þær tilheyra þó sér
flokki því þær eru umbreyting á einni eða tveimur myndum sem
Erró ýmist víxlar eða umturnar. Að baki þessari riðlun býr ekki
aðeins kímnigáfa Errós heldur líka enn ein afneitun hans á hefð-
bundinni sjónblekkingu og frásögn í málverki. (Napóleon III
1873, Grandes perruches, 1965; Van Gogh snúið, 1969.)