Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2015, Blaðsíða 93

92
Ólík einkenni textanna – sjá nánari útskýringu á textabrotum hér á •
eftir – kölluðu á ólík viðbrögð.
Munur væri á tilfinningaviðbrögðum lesenda eftir aldri. •
Málfar fyrri kynslóða kynni að hamla ímyndunarafli lesenda. •
Eins og fram hefur komið voru kannanirnar tvær fyrstu skref okkar á þeirri
braut að afla upplýsinga um tilfinningaviðbrögð raunverulegra lesenda
við skáldskap. Þegar við tókum að vinna úr gögnunum var ýmislegt sem
kom okkur á óvart. Í könnuninni á viðbrögðum við „Grimmd“ vakti sér-
staka athygli okkar að flestir þátttakenda hurfu inn í heim frásagnarinnar
á sama stað í henni og þá reyndar á stað sem okkur hefði ekki dottið í hug
að orkaði sérlega sterkt. Slík tilfærsla (e. transportation) lesenda var heldur
ekki meðal tilgátna okkar. Okkur þótti hún einkar merkileg og ákváð-
um því að setja hana á oddinn ásamt ýmsu sem henni tengist. Jafnframt
komumst við eftir nokkra umræðu að þeirri niðurstöðu að gaman væri að
prófa mismunandi framsetningu þegar við gerðum grein fyrir könnunun-
um tveimur. Í umfjöllun um „Grimmd“ eru dæmi tekin af svörum valinna
þátttakenda, auk þess sem umræðan er einkum bundin við eitt atriði og
það sem því tengist. Þegar fjallað er um textabrotin úr verkum Gunnars
og Málfríðar er hins vegar gerð grein fyrir mörgum niðurstöðum á kerfis-
bundnari hátt. Við gerum okkur ljóst að með þessum hætti erum við á
vissan hátt að gefa skýrsluformi eigindlegra rannsókna langt nef. En það er
staðföst sannfæring okkar að ætli hugvísindamenn sér að nýta tæki félags-
vísinda, eins og þau sem við nýtum hér, verði þeir að gera ýmsar tilraunir
til að laga þau að sinni grein. Hina tvenns konar framsetningu okkar ber
að skoða í því ljósi.
Höfuðið snýst í hringi – könnun á viðbrögðum við „Grimmd“
Ferðalag milli heima
Flestir hafa einhvern tíma „týnt sér“ í frásögn. Þegar lánið leikur við les-
endur og þeir hitta á frásögn sem togar þá inn í nýja heima má segja að
ástand þeirra breytist. Þeir færast til, eða öllu heldur trítlar vitund þeirra
úr heiminum sem holdið lifir í, yfir í þann sem hugurinn reisir úr orðunum
á blaðsíðunni. Ferlið hefur verið kallað tilfærsla (e. transportation) og krefst
þess að þrír þættir séu fyrir hendi og virki samtímis: að athygli lesanda sé
óskipt, að myndir rísi við lesturinn og að textinn hræri tilfinningar þess
Bergljót Soffía • guðrún • Sigrún Margrét