Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1994, Qupperneq 13

MULAÞING
11
smiðshendur frá honum. Honum þótti alltaf mjög vænt um föður sinn og
var tryggur við heimilið.
Eiríkur var einnig afbragðs skytta. Hann var refaskytta þeirra Jökul-
dælinga. Eitt haust þegar Eiríkur bjó í Heiðinni, fékk hreppsnefndin
hann einn vetur til að eyða tófu, sem þá var mikið af, ásamt öðrum
manni. Hét hreppsnefndin að greiða þeim tvær krónur fyrir hvert unnið
dýr. Þeir byggðu sér kofa í heiðinni þar sem tófan hélt sig. Og ekki leið
á löngu þar til þeir höfðu til samans veitt 40 dýr. Þá bað hreppsnefndin
þá að hætta svo að hreppurinn yrði ekki gjaldþrota.
Katrín, móðir Stefáns, var dóttir Guðmundar bónda í Sómastaðagerði
í Reyðarfirði, og var hann kominn af Asunnarstaðaætt. Guðmundur afi
hennar bjó á Eyri í Reyðarfirði. Má af þessu sjá að faðirinn er ættaður af
Héraði en móðirin neðan úr Fjörðum.
I Fremraseli, þar sem Stefán fæddist, var Eirrkur vinnumaður, en
Katrín í húsmennsku með börnin tvö. Aður en Stefán fæddist áttu þau
Guðnýju Margréti, sem fædd var 1859. Abúð höfðu þau ekki á jörðinni.
Fremrasel var talin allgóð jörð þótt hún væri hjáleiga frá Hallfreðarstöð-
um. Arið áður en þau fóru þaðan voru 14 manns í heimilinu. Var því
eðlilegt að þau leituðu sér eftir jarðnæði, þar sem þau gætu búið sjálf-
stæðu búi. En jarðnæði á Héraði lá þá ekki á lausu. Þá var þéttbýli mikið
í sveitum og víða tvíbýlt á jörðum. En þau munu hafa verið fátæk eins
og flest hjón, sem voru að hefja búskap, og gátu ekki greitt hátt gjald í
jarðarleigu.
Frá Fremraseli fluttu þau rneð tvö börn sín, Margréti 7 ára og Stefán 3
ára, vorið 1866, að Veturhúsum í Jökuldalsheiði. Þetta heiðarbýli er í
Suðurheiðinni, í landi Hákonarstaða.
Fyrstu tvö árin var Þórdís, systir Katrínar, þá ekkja, með þeim á Vetur-
húsum, ásamt Margréti dóttur sinni, þá 13 ára að aldri. Hefur hún eflaust
verið þar smali á sumrin þessi ár og gætt fráfærnaánna. Arni Sigmunds-
son var þar einnig vinnumaður og hefur haft einhverjar kindur á fóðrum.
A Veturhúsum fæddist þriðja barn þeirra hjóna, Þórarinn, 30. júní
1867. Hans verður getið síðar. Á Veturhúsum bjuggu þau hjón í fimm
ár, til vorsins 1871.
Varla hafa þessar heiðarjarðir verið eftirsóttar, því að oft voru þær í
eyði eitt og eitt ár og stundum lengur. Jarðeigendur vildu þó gjarnan
byggja þær. En þó að vetur væru oft harðir í Heiðinni og fannkyngi mik-
ið, höfðu þessar jarðir ýmsa kosti. Þegar hér var komið má segja að
Heiðin hafi verið fullnumin, þó að fáein býli bællust við síðar. Alls urðu
þessi heiðarbýli 16, þar af fáein í Vopnafjarðarheiði. Þegar byggðin var