Skagfirðingabók - 01.01.2002, Blaðsíða 85

ÞÁ SKÚLI VAR YFIRVALD SKAGFIRÐINGA
Besta dæmið um þetta er mál Árna Grímssonar útileguþjófs er
var handtekinn í Skagafirði í júní 1744 fyrir smáþjófnað. Árni
var knálegur maður, skraddari og þjóðhagi. Þjóðsögurnar segja
að Skúli hafi gengið fyrir framan fangahúsið þar sem Árni var í
haldi og haft yfir í heyranda hljóði flóttaáætlun fyrir fangann
og síðan sagt honum að leita á náðir séra Árna Skaftasonar í
Sauðanesi, sem var bróðir Þorleifs Skaftasonar prófasts og
stjúpföður Skúla. Síðan strauk Árni Grímsson úr varðhaldi
Skúla og Árni Skaftason tók við honum. Hann skipti svo um
nafn og gerðist gildur maður austur þar og eru miklar ættir frá
honum komnar.
Jón eldklerkur Steingrímsson segir einnig frá lögreglustarfi
Skúla á Hólum á þeim tíma er Jón var nemandi við skólann.
Svo var mál með vexti að hestakarl var á Hólum er hét Vigfus
Einarsson og auknefndur var Fúsi flotkampur. Jón segir að Fúsi
hafi verið nískasti maður sem hann hafi fyrirhitt á ævinni og
hafði hann „samankvalið" um 80 ríkisdali. Einhverjir skóla-
piltar töluðu um „að mátulegt væri að skilja hann af‘ með pen-
ingana og tóku þá loks ófrjálsri hendi. Síðan segir Jón að Skúli
hafi „uppfiskað" hver átti sök á þjófnaðinum „með kænsku og
svikum ... fyrir umgang einnar bannaðrar skækju þar á staðn-
um.“ Skúli hafði engar vífilengjur, handtók tvo skólapilta og
flutti á brott í járnum undir sálmasöng hinna skólapiltanna —
sem margir hverjir þóttust hafa sloppið með skrekkinn. Þessir
tveir piltar voru þeir Illugi Sigurðsson og Skafti Árnason — son
þess sama Árna Skaftasonar sem tók við útileguþjófnum Árna
Grímssyni sem að ofan er getið. Þorleifur Skaftason prófastur
brá þegar við er hann heyrði að bróðursonur hans hafði verið
handtekinn og reið sem af dró til Akra. Jón Espólín segir að
hann hafi ruðst inn til Skúla er hann lá í rúmi sínu og kveðið
þessa vísu við raust:
Bölvaður Ölver, bröltu fram úr bæli þínu,
kynstra draugur, kvalinn pínu,
komdu og hlýddu máli mínu.
83