Skagfirðingabók - 01.01.2002, Blaðsíða 100

SKAGFIRÐINGABÓK
íyrir dóm, heldur gerði hann þeim stundum rúmrusk, leitaði í
húsum þeirra að sviknum vörum og flaugst jafnvel á við kaup-
mennina ef því var að skipta. Svo þegar líða tók að vori 1756
og hungrið fór að sverfa að þjóðinni, hafði hann forgöngu um
að brjóta upp búðir og dreifa úr þeim matvælum. Á endanum
urðu líklega málsóknir hans og harka til þess að Hörmangara-
félagið missti verslunarleyfið og konungurinn tók sjálfur að sér
verslunina árið 1758. Þannig lauk þeim málum sem hófust er
Skúli keypti svikið járn í Hofsósverslun.
Launverslun
Sem sýslumanni bar Skúla ekki einvörðungu að fylgjast með
því að kaupmenn héldu einokunarlögin, um verð og gæði á
vörum, heldur einnig að Skagfirðingar stæðu við sitt og versl-
uðu hvergi annars staðar en á Hofsósi. Víst var að Norðlend-
ingar stunduðu umfangsmikla launverslun á þessum árum.
Hér voru margar hollenskar og enskar duggur á sveimi með-
fram ströndum og skagfirskir bændur vildu ekki eiga það und-
ir Dönum hvernig þeir stunduðu sín viðskipti. Þeir seldu
prjónles, fisk og lýsi en duggarar létu í staðinn tóbak, járn-
potta, brennivín, lítið eitt af kornvöru, síróp, hunangskökur og
ýmsar tegundir af klæðum og léreftum. Skagfirðingar gerðust
jafnvel svo djarfir að pranga í öðrum landshlutum með varn-
inginn sem þeir höfðu keypt á laun. Þeir fóru gjarnan suður
yfir heiðar, keyptu fisk í verstöðvunum fyrir sunnan og vestan
og græddu vel.
Skúli lét það afskiptalaust hvað menn hefðu í klyfjum sínum
er þeir riðu í önnur héruð, en svo gerðist það að hollensk dugga
strandaði við Mallandstanga á Skaga í júlí 1740. Skúli var þá
ekki kominn úr Alþingisreið sinni og Hollendingarnir vom ekki
bjargarlausari en það, að þeir náðu vopnum sínum og helstu
verðmætum. Síðan stóðu þeir vörð um eigur sínar með nakin
sverð og mundaðar byssur. Enginn þorði nærri að koma uns
98