Saga - 2010, Side 74

prestar og læknar sem hvað mest nýttu sér hina nýju tækni en skáld-
in héldu tryggð við hina eldri skipan, sem að sögn ezell hafði þá
kosti að vera undir stjórn höfundarins og vina hans eða hennar og
var miklu ódýrari en prentun, auk þess sem hún var lifandi upp-
spretta bókmenntalegrar og hugmyndalegrar auðlegðar, jafnvel þótt
hún færði engan beinan efnahagslegan ábata.40 Með því að tengja
höfundarhugtakið einhliða við prentmenningu og formlega útgáfu
hefur lengi verið litið framhjá mikilvægum þáttum bóklegrar iðju á
hverjum tíma, einkum þegar fjær dregur hinni félags- og landfræði -
legu miðju samfélaga. Sú miðlunarleið að gefa verk sín út á prenti
var ekki hin eina sem var fær, viðurkennd eða valin á öldunum eftir
tilkomu lausstafaprents í evrópu.
Hulin handrit og félagssaga skriftar
Samhliða og í kjölfar rannsókna á enskri bókmenntasögu sem hér
hefur verið fjallað um hafa fræðimenn víða um lönd beint sjónum
að handritaðri miðlun á öldunum eftir tilkomu lausstafaprents.
Áherslur og rannsóknarefni hafa verið ólík milli landa og einstakra
fræðimanna en að öllu samanlögðu hafa niðurstöður þeirra gefið til
kynna að bókleg menning árnýaldar og nýaldar hafi fráleitt verið
drifin einhliða af prentverki og afurðum þess. Fjölmargar ólíkar
rannsóknir hafa þannig leitt í ljós mikilvægi hins handritaða miðils
samhliða vaxandi prentmenningu og ólíka virkni miðlanna tveggja.
Segja má með nokkurri einföldun að hvert land eða menningar -
svæði hafi helgað sér sérsvið í handritarannsóknum síðari alda.
enski skólinn hefur, eins og komið hefur fram, lengi einblínt á miðl -
un skáldskapar endurreisnartímans í englandi, höfuðskáld hans og
bókmenningu efri stétta ensks samfélags auk þess sem hand rita -
miðlun meðal kvenna hefur verið í brennidepli eins og rakið er hér
að framan.
Rannsóknir meðal franskra fræðimanna á handritamenningu
síðari alda hafa að sama skapi einkum hverfst um miðlun róttækra
heimspekitexta (fr. manuscrits philosophiques clandestins) í Frakklandi
og víðar um evrópu og hafa greiningar á þessari gerð handrita -
miðlunar ýtt undir róttæka endurskoðun á hugmyndasögu upp -
davíð ólafsson74
40 Margaret ezell, Social Authorship, bls. 121.
Saga vor 2010 — NOTA (9.5.)_Saga haust 2004 - NOTA 11.5.2010 12:53 Page 74