Saga - 2010, Page 95

rekja til hinnar áhrifamiklu bókar Marshalls McLuhan, The Guten -
berg Galaxy, að á hverjum tíma sé einn miðill ríkjandi og með nýrri
tækni sé eldri miðlum ýtt til hliðar.88 eins og rakið hefur verið í
þessari grein hefur þessi skilningur látið mjög undan síga innan
fræðaheimsins á undanförnum árum.
Lokaorð
Í þessari grein hefur verið fjallað allítarlega um uppgang hand -
ritafræða síðari alda í evrópu síðastliðinn aldarfjórðung. Tilgangurinn
er að gera grein fyrir tildrögum þess þverfaglega rannsóknasviðs
sem kenna má við handritamenningu síðari alda. Jafnframt er rakið
hvernig rannsóknir innlendra og erlendra fræðimanna á handritaðri
miðlun á Íslandi eftir siðaskipti hafa eflst og víkkað út síðustu tvo
áratugi og þannig dregið fram að bæði rannsóknaviðfangið og nálg-
unin eigi sér hliðstæður víða um lönd þótt bein hugmyndatengsl
séu misjafnlega mikil frá einni rannsókn til annarrar. Þannig er
markmiðið að styrkja kenningarlegan grunn að áframhaldandi
rann sóknum á félagslegri menningarsögu textamiðlunar á árnýöld
og nýöld með því að lesa í hina alþjóðlegu rannsóknarsögu með
hliðsjón af íslenskri handritamenningu og öfugt. Þótt segja megi að
bæði himinn og haf skilji að bókmenningu hástéttar og hirðskálda
17. aldar í englandi annars vegar og íslenskra bænda og búaliðs á
19. öld hins vegar, eiga hugtök og kenningar fræðimanna á borð við
Harold Love ekki síður við hér á heimavelli. Áhersla Love og spor-
göngumanna hans á að greina heildstætt framleiðslu, miðlun og
neyslu handritaðs efnis dregur fram mikilvægi þess að greina menn-
ingarlega, félagslega og efnahagslega virkni handritamenningar, hér
ekki síður en í englandi 17. aldar. Sömu sögu er að segja af fjöl-
textinn á tíma fjöldaframleiðslu sinnar 95
88 Þessi skilningur birtist t.d. í enskri útgáfu hins víðlesna og margvísa alfræði -
vefs Wikipedia þar sem segir um hugtakið handritamenning (e. manuscript cult-
ure): „Handritamenning vísar til þróunar og notkunar handrits til geymslu og
miðlunar upplýsinga fram að prentöld“. Með færslunni fylgir skýringarmynd
sem sýnir fjóra reiti í lóðréttri röð sem hver táknar ríkjandi miðil á hverjum
tíma, munnlega menningu, handrit, prent og stafræna miðlun, og tekur hver
við af öðrum. Vef. http://en.wikipedia.org/wiki/Manuscript_culture, skoðað
10.9. 2009. „Manuscript culture refers to the development and use of the
manuscript as a means of storing and disseminating information until the age
of printing“. Hér er vísað til Wikipediu sem vettvangs viðtekins skilnings á til-
teknu efni fremur en sem fræðilegrar heimildar.
Saga vor 2010 — NOTA (9.5.)_Saga haust 2004 - NOTA 11.5.2010 12:53 Page 95