Saga - 2010, Qupperneq 235

Óhætt er að segja að í bókinni sé húsið nálgast frá mörgum sjónarhorn-
um en í henni eru alls 29 greinar, ein myndasyrpa og formálsorð. Það er því
sannarlega erfitt að gera ritinu ítarleg skil í stuttum ritdómi sem þessum.
Inn á milli lengri greina eru tíu örstuttir kaflar (hámark ein blaðsíða) þar
sem gripið er niður í ýmis útgefin bókmenntaverk þar sem Safnahúsið kem-
ur við sögu. Höfundar þessara kafla eru þau Halldór Laxness, Agnar
Þórðarson, Pétur Gunnarsson, Berglind Gunnarsdóttir, Sigrún Davíðsdóttir,
Þórunn Valdimarsdóttir, Sjón og Sigurður Pálsson og eru kaflar hinna
tveggja síðastnefndu frumsamdir fyrir þessa útgáfu. Þá er birtur stuttur kafli
úr sjálfsævisögu Hannesar Þorsteinssonar þjóðskjalavarðar, sem kom út
1962, og minningar Þórs Magnússonar þjóðminjavarðar, sem birtust upp-
haflega í Lesbók Morgunblaðsins árið 2004. Þessir stuttu kaflar veita nokkuð
fjölbreytta og í sumum tilfellum persónulega sýn á þá starfsemi sem fór
fram í Safnahúsinu á árum áður. Grein Jóhannesar Nordal undir lok bókar-
innar má einnig fella í þennan flokk, en þar rifjar hann upp kynni sín af
söfnunum í húsinu, og það sama má segja um grein Vésteins Ólasonar, sem
segir frá samskiptum sínum við starfsfólk Landsbókasafns og Þjóðskjala -
safns, fyrst sem gests og svo sem eins konar lærlings í Handritastofnun
Íslands sem var í húsinu um hríð. Í greininni segir Vésteinn frá ýmsum
starfsmönnum hússins og nokkrum fastagestum sem margir hverjir hafa
orðið vel þekktir innan íslenskra fræða. eflaust hljóma nöfn þeirra nokkuð
kunnuglega fyrir lesendur Sögu: Agnar Þórðarson, Haraldur Sigurðsson, Jón
Dúason, Sverrir kristjánsson, Lúðvík kristjánsson, Björn karel Þórólfsson,
Lárus Blöndal, Grímur M. Helgason, Nanna Ólafsdóttir, Finnur Sigmunds -
son, Stefán Pjetursson, Vilmundur Jónsson landlæknir og fleiri, og ljóst er að
Safnahúsið hefur verið nokkurs konar menningarmiðstöð eins og titillinn á
grein Vésteins gefur til kynna.
eggert Þór Bernharðsson, ritstjóri bókarinnar, skrifar fjóra stutta kafla
þar sem saga hússins er rakin á einn eða annan hátt: fjallað er um opnun
hússins og pólitísk átök forystumanna þess á sama tíma, útlit hússins og lóð
(um tíma stóð til að gera fallegan skrúðgarð umhverfis það, en þær áætlanir
þurftu að víkja fyrir bílastæðum). eggert vitnar til ýmissa aðsendra blaða -
greina í þessum köflum en af þeim má sjá að fjöldi manns hefur haft skoðun
á útliti og umbúnaði hússins í áranna rás. Þá ritar hann lengri grein þar sem
fjallað er um húsnæðis(vanda)mál safnanna, en um langt skeið var ljóst að
Safnahúsið hefði ekki nægt rými fyrir þau fjögur söfn sem voru í húsinu
þegar mest var. Ýmsar hugmyndir voru uppi um mögulega lausn, t.d. að
reisa hús undir Þjóðskjalasafn við Lindargötu (bls. 89).
Pétur H. Ármannsson arkitekt fjallar um húsið út frá sjónarhorni
íslenskrar húsagerðarsögu og leitar fanga bæði í prentuðum og óprentuðum
heimildum. Í greininni kemur hann víða við og birtir m.a. tillögur Rögn -
valdar Ólafssonar húsameistara að Safnahúsinu og er það í fyrsta sinn sem
þeir uppdrættir birtast á prenti (bls. 22). Stjórnvöld ákváðu að leita þó frek-
ar til Johannesar Magdahl Nielsen, en tillaga Rögnvaldar er áhugaverð enda
ritdómar 235
Saga vor 2010 — NOTA (9.5.)_Saga haust 2004 - NOTA 11.5.2010 12:54 Page 235