Jökull


Jökull - 01.01.2014, Blaðsíða 41

Jökull - 01.01.2014, Blaðsíða 41
Reviewed research article Magnetostratigraphy, K-Ar dating and erosion history of the Hafrafell volcanics, SE–Iceland Jóhann Helgason1 and Robert A. Duncan2,3 1National Land Survey of Iceland, Stillholti 14–16, 300 Akranes, Iceland 2College of Earth, Ocean, and Atmospheric Sciences, Oregon State University, Corvallis, OR 97331, USA 3Department of Geology and Geophysics, King Saud University, Riyadh, Saudi Arabia jhelgason@internet.is, rduncan@coas.oregonstate.edu Abstract — Glacial erosion in volcanic terrain just west of the Öræfajökull stratovolcano, SE Iceland, has carved >2-km-deep valleys. The ca. 2.8-km-thick stratigraphic sequence preserved in the mountain Hafrafell records evolution of landscape relief from relatively flat land at 4 Ma to a deeply dissected valley network today. Through geological mapping, magnetostratigraphy and K-Ar geochronology we establish that the area was first built up by lavas during the Gilbert chron, about 4 Ma. From about the same time we find the earliest evidence of glaciation. A 739-m-thick lava sequence formed, into which glaciers carved a ≥260-m-deep incision, the Hafrafell valley, during Matuyama time, >2 Ma. The incision was subsequently filled with lava flows during upper Matuyama time, <2 Ma. Mapping reveals 12 erosion surfaces, HR1–HR12, that formed during the last 4 Myr. The landscape evolution and erosion history of Hafrafell is divided into 6 stages with the first two occurring during the late Neogene, the Gilbert and Gauss magnetic chrons, when lava accumulation was slow and the landscape relatively flat. During stage 3, in lower Matuyama time, lava production increased by a factor of 2. During stage 4 the Hafrafell valley formed in upper Matuyama time. This stage marked clear development of more than 260-m-deep valleys. In stage 5 the Hafrafell valley was filled with subaerial and subglacial volcanic products. Finally, during Brunhes time, in stage 6, intense subglacial volcanism occurred near Hafrafell together with further valley network deepening to some 2-km-depth. INTRODUCTION Volcanism and glacial erosion are two opposing fac- tors that have shaped the landscape of Iceland since the Northern Hemisphere glaciation began. Central to unravelling this history is detailed mapping and dating of the stratigraphic record. Due to intense subglacial volcanism and its northerly location, Ice- land’s geologic record preserves information about climate change that can be traced well into the Neo- gene. Surrounding Öræfajökull stratovolcano in SE Iceland are Neogene to Quaternary volcanic strata that provide information about the onset of Earth’s most recent sequence of glacial and inter-glacial intervals. The present day landscape is characterized by moun- tain "islands" located between glaciers and vast pro- glacial outwash plains. The bedrock consists mainly of lavas, sediments of various origins and sequences of subglacially erupted volcanics. Numerous active volcanoes continue to build positive topography while outlet glaciers from the Vatnajökull ice sheet actively erode and dissect the remaining volcanic massifs. In the Hafrafell mountain area, we trace the erosional evolution from a time when landscape was charac- terized by relatively flat lavas until the present state of deep valleys with abundant subglacial volcanism. Our study is based on detailed geological mapping, K- Ar age data, magnetostratigraphy and tracing of ero- sion surfaces within the stratigraphic sequence. Stud- JÖKULL No. 64, 2014 41
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.