Breiðfirðingur - 01.05.2018, Blaðsíða 16

BREIÐFIRÐINGUR16
Sveinn Sturluson [óskilgetinn hálfbróðir Snorra] lá þá í banasótt sinni, er mjölin
váru tekin, ok tók illa, er honum var sagt. Hann kvað eigi mundu tekin, ef hann
væri á fótum, ok kvað Snorra eigi mundu at sæmd verða þessa upptekt.
En um sumarit, er Orkneyingar váru búnir til hafs, vann Þorkell á Guðmundi
djákn ok særði hann til ólífis.
En er Snorri spurði þetta, sendi hann menn bræðrum sínum, Þórði ok Sighvati,
ok koma þeir til Borgar. Eggjaði Snorri þá, at þeir legði at þeim kaupmönnum.
Var Sighvatr auðveldr í því, en Þórðr latti heldr. En þó senda þeir upp í Hvítá, er
Rosmhvelingar áttu þar ferjur tvær, ok fleir drógu þeir skip at sér ok söfnuðu liði.
En kaupmenn váru út við Seleyri ok höfðu þá hvert fat á skipi ok lögðu út í álinn
ok lágu þar um strengi.
Sturlusynir lögðu at framan ok vildu höggva strengina, en kaupmenn höfðu reyrt
járni við strengina ok vörðust drengiliga með skotum ok grjóti, ok fengu Sturlusynir
ekki at gert ok urðu við þat frá at hverfa.
En þeir Þorkell sigldu á haf ok urðu aftrreka um haustit á Eyrar. En þá er þeir
urðu landfastir, reið Þorkell frá skipi austr í Odda ok hét á Sæmund til viðtöku, ok
tók hann við Þorkatli ok mest fyrir vináttu sakir við Bjarna biskup, föðurbróður
hans.
Snorri sendi flugumenn þrjá saman, ok kómu þeir engu fram. (I 1946, 240–
241).
Um þessa frásögn hafa þeir fjallað báðir Helgi Þorláksson og Gunnar Karlsson
(sbr. Gunnar Karlsson: Lífsbjörg Íslendinga 2009, 261) og sýnist engin ástæða
til að rengja hefðarrétt Snorra til að ráða verðlagi þótt ljóst sé að um það hafi
auðveldlega sprottið deilur og jafnvel mannvíg eins og hér varð á raun. En Sturl u
gefst líka færi á að nota söguna til að varpa ljósi á frændur sína. Hálfbróðir
Snorr a, Sveinn, er látinn fella dóm um óbilgirni Snorra og það sem af henni
muni hljótast, Sighvatur, bróðir hans, er fús til pataldurs þrátt fyrir ósigurinn
áður fyrir Sæmundi (og Snorra) en Þórður miklum mun gætnari. En liðssafnaður
Sturlusona dugir ekki gegn herkænsku Orkneyinganna, sem hafa snúið járn sam­
an við strengina á skipum sínum – og leita stuðnings Sæmundar í Odda, og snýst
þá taflið við: Fóstbróðirinn veitir Orkneyingum og flugumenn, leigumorðingjar,
Snorra koma engu fram.
Í hinu víða sögulega samhengi á þrettándu öldinni skiptir þessi deila við
Orkneyinga afskaplega litlu, en hún er kjörið tæki til að varpa ljósi á persónur