Breiðfirðingur - 01.05.2018, Page 45

BREIÐFIRÐINGUR 45
verið grafið í garðinum og ekki ósennilegt að kirkjan hafi alltaf staðið á þessum
stað. Kirkjugarðs á Staðarhóli er fyrst getið um 1119 í Þorgils sögu ok Hafliða.
(Sturlunga I, 30).
Á nokkrum stöðum má sjá óglöggar minjar á yfirborði í nágrenni Staðarhóls
sem gætu verið fornar – eða tilheyra að minnsta kosti ekki síðasta búsetuskeiði
á 19.­20. öld. Hér má nefna fornan garð sem er mjög óglöggur en sést á
loftmynd og liggur norðan við túnin, ofan frá hlíðarrótum og til vesturs, í átt að
Staðarhólsá. Hann minnir á forn garðlög sem þekkjast víða um sveitir og hafa ver­
ið aflögð snemma á miðöldum (Elín Ósk Hreiðarsdóttir 2011, 130­131). Forn­
leg, stór og hringmynduð tóft er utan í túnbleðli norðan við heimreiðina og gæti
verið frá eldra búsetuskeiði. Fleiri fornlegar minjar eru á því svæði sem eru mjög
óglöggar en væri hægt að varpa nánar ljósi á til dæmis með loftmyndatökum og
fornleifauppgrefti.
Hjáleigubyggðin í kringum Staðarhól er áhugavert fyrirbæri.  Auk þeirra
hjáleigna sem voru fjær og urðu síðar lögbýli (Kjarlaksvellir, Mikligarður, Lamba­
nes og Þurranes) en lágu undir stórbýlið í upphafi, hafa margar smærri hjáleigur
verið í næsta nágrenni við bæinn, í túninu eða skammt utan við það. Ekki er
Kort sem dregur fram fornlegar minjar kringum Staðarhól og sýnir tóftir tveggja
hjáleigna og staðsetningu Fjósakots.