Tímarit Máls og menningar - 01.02.2010, Blaðsíða 23

S ú l e y n d a á s t
TMM 2010 · 1 23
Njólu að hann var búinn að finna endurminningunum nafn, Á milli
vita. Eftir því sem hann sagði mér við gefið tækifæri sat allt fast við
skrifin strax á upphafssíðu endurminninganna, mér skildist á honum,
að þar hlyti hann að byrja og bókin yrði að vera fullkomlega sannferðug
og óaðfinnanlega stíluð áður en meira yrði gert.
2
Á unglingsárum sínum varð Elías handgenginn sérvitringnum Þórði
Sigtryggssyni sem mikið hefur verið gert úr síðan, einkum fyrir ummæli
Nóbelsskáldsins um Þórð í minningabók og notkun hans á persónu
Þórðar við sköpun Organistans í skáldsögunni Atómstöðinni.
Af skrifuðum orðum Þórðar í bréfi hans að dæma þekkti hann Elías
frá átta ára aldri. Á bernskuárum Elíasar þáði Þórður stundum kaffi í
eldhúsinu hjá ömmu Elíasar eins og ýmsir fleiri. (Þau voru um ársbil
nágrannar við Freyjugötu.) Og Þórður kenndi Elíasi á orgel. Hann var
eftir lát ömmu sinnar, á mörkum bernsku­ og fullorðinsára, tíðum
gestkomandi hjá Þórði til að hlusta á tónlist af plötum. Þórður bjó lengst
af á Reykjavíkurárum sínum í einu herbergi að Freyjugötu 9 með eld­
unaraðstöðu á ganginum og var mikill smekkmaður á klassískar bók­
menntir og tónlist. Þennan lærisvein sinn upplýsti hann um hvort
tveggja. Elías sýndi Þórði alla tíð sonarlega rækt og svo er að sjá sem til­
finningar þeirra kumpána hvors til annars hafi eingöngu verið af því
tagi framan af ævi Elíasar. Það er að segja, að Þórður hafi verið honum
föðurfyrirmynd fram yfir tvítugt, – ef ekki alla tíð. Um ævi sína alla
mátti Elías aldrei heyra orðinu hallað á Þórð, þótt margra álit væri fyrr
og síðar að „Organistinn“ hafi verið hinn mesti skelmir til orðs og æðis.
Ævisaga Þórðar, sem Elías ritaði upp eftir honum á árunum 1958–64,
eða þar um bil, hefur ekki fengist út gefin til þessa út af stóryrðaflaumi
sem þar vellur upp úr Þórði og Elías skráði eftir honum af fræðimanns­
legri nákvæmni og – að því er mér fannst helst við lestur handritsins –af
sonarlegri hlýðni.
Elías var siðavandur fram eftir aldri. Fljótlega eftir lát ömmu sinnar
gekk hann í stúku en hann sagði sig hins vegar formlega úr henni
hálfþrítugur því honum þótti skorta á um lífsreynslu sína eftir því sem
hann sagði í uppsagnarbréfi. Hann fór eigin leiðir í kynlífi sínu eins og
Þórður Sigtryggsson sem dró ekki dul á samkynhneigð sína. Sennilega
hefur tvíkynhneigð Elíasar aldrei háð honum í einkalífinu frá því hann
komst til líkamlegs þroska, hann talaði um hana við hvern sem var af
sama hispursleysi og annað, og þó af háttvíslegri yfirvegun. Hitt er jafn