Tímarit Máls og menningar - 01.02.2010, Síða 38

Á r n i F i n n s s o n
38 TMM 2010 · 1
iðnríkin skuli ganga á undan með góðu fordæmi, taka forustu um
aðgerðir.12
Sum iðnríki hafa farið langt fram úr þeim losunarmörkum sem þeim
voru sett í Kyoto­bókuninni og þau undirrituðu öll. Þannig gegndu
Bandaríkin forustuhlutverki við samningaborðið í Kyoto og tóku á sig
skuldbindingu um að draga úr útstreymi um 7% miðað 1990 en aukn­
ingin er nú 16%. Skuldbinding Kanada, sem fullgilti bókunina, er 6%
samdráttur en aukningin er nú 26%.
Núverandi skuldbindingar iðnríkja duga hvergi nærri til að unnt
verði að ná því lokamarkmiði Rammasamningsins, að
… halda styrk gróðurhúsalofttegunda í andrúmsloftinu innan þeirra marka að
komið verði í veg fyrir hættulega röskun á loftslagskerfinu af manna völdum.
Þeim mörkum ætti að ná innan tímamarka sem nægðu til að vistkerfi geti sjálf
lagað sig að loftslagsbreytingum til þess að tryggja að matvælaframleiðsla sé
ekki í hættu og til að efnahagsþróun geti haldið áfram á sjálfbæran hátt.13
Milliríkjanefnd Sameinuðu þjóðanna um loftslagsbreytingar14 telur
nauðsynlegt að iðnríkin minnki losun sína um 25–40% miðað við 1990
fyrir árið 2020; að styrkur gróðurhúsalofttegunda í andrúmsloftinu
verði ekki meiri en 450 ppm (parts per million). Um nauðsyn þessa ríkir
nokkuð góð samstaða. Ennfremur ríkir samstaða um að andrúmsloft
Jarðar megi ekki hlýna um meira en 2 gráður á Celsíus að meðaltali
miðað við fyrir iðnbyltingu og er það viðmið tíundað í Kaupmanna­
hafnar­samkomulaginu frá 18. desember. Á hinn bóginn er lítil sam­
staða um hver eigi að gera hvað eða hvenær. Þannig kom fram í lok
ráðstefnunnar í Kaupmannahöfn að miðað við þau samningstilboð sem
aðildarríkin höfðu þá kynnt myndi meðalhitastig andrúmsloftsins
hækka um 3 gráður á Celsíus að meðaltali. Þá er miðað við „… styrk
gróðurhúsalofttegunda í andrúmsloftinu …“ sem nemur 550 ppm eða
meira.15
Hin vísindalegu rök að baki 2 gráðu markmiðinu voru viðurkennd í
yfirlýsingu leiðtogafundar G8­ríkjanna sem haldinn var í L’Aquila á
Ítalíu 9. nóvember 2009.16 Viðbúið var að svo yrði einnig í Kaupmanna­
höfn.
Jafn og réttlátur aðgangur að andrúmslofti Jarðar
Fyrir þróunarríkin eru afleiðingar loftslagsbreytinga tvenns konar: Í
fyrsta lagi geta þau ekki nýtt sér ódýra og mengandi orku til að iðnvæð­
ast. Í öðru lagi munu mörg hinna fátækari ríkja þriðja heimsins verða