Tímarit Máls og menningar - 01.06.2016, Qupperneq 14

L a r s L ö n n r o t h
14 TMM 2016 · 2
læra frönsku, þar sem hann langar helst að komast til Parísar, en gerir sér
grein fyrir því að stríðið muni koma í veg fyrir það. Þess í stað stefnir hann
á að ferðast til Englands og kannski til Sviss eða Noregs (4/9). Þó óttast hann
að við núverandi kringumstæður sé hann hvergi velkominn „vegna þess að
ég anga ennþá af Þýskalandi“ (30/9).
Hann segir einnig frá því (4/9) að hann hafi í Tívolí hitt „heillandi,
næstum ójarðneska“ unga íslenska konu sem er kölluð Olla, Nanna hefur
greinilega kynnst henni líka. Þetta er raunar Ólöf Jónsdóttir, sem mörgum
árum seinna verður seinni eiginkona Sigurðar og móðir barna hans. Ekkert
í bréfinu gefur þetta þó til kynna. Á hinn bóginn segir hann frá því (30/9)
að hann hafi lokið við smásöguna Spekinginn, sögu af ungum vel lesnum
Hafnarstúdent sem verður ástfanginn af giftri konu og dregst inn í átakan-
legan og auðmýkjandi ástarþríhyrning (sem er að vissu leyti hliðstæður
þríhyrningnum Sigurður – Nanna – Teodor). Hann er líka – skrifar hann
(9/9) – byrjaður á langri ritgerð um Einlyndi og marglyndi, sem smám saman
þró ast yfir í þá heimspekilegu fyrirlestraröð sem hann flytur tveimur árum
seinna í Reykjavík þegar hann er fluttur þangað.
Af öðrum bréfum til Nönnu þetta haust má sjá að Sigurður hittir íslensku
höfundana Jóhann Sigurjónsson og Gunnar Gunnarsson (4/12). Sjálfur les
hann Oscar Wilde, Fleurs du Mal eftir Baudelaire og aðrar „dekadensbók-
menntir“ (14/9, 16/9, 23/9). Hann vill ekki lengur lesa Karlfeldt en gjarnan
Ola Hansson (13/12), höfund sem fellur betur að nýkviknuðum áhuga hans
á módernisma og dekadens. Hann segir líka að samband þeirra Nönnu hafi
eftir giftinguna þróast þannig að þau láti hvort öðru líða illa. Nanna vill að
hann sé sami Bö og hann var áður en hann vill þroskast. Hún vill ekki að
hann snúi aftur til Englands en það verður hann að gera. Nú gildir að horfa
fram á veginn, ekki líta um öxl til þess sem var. „Þú elskar mig en ást þín
er afbrýðisöm og þú hatar mig sem upphaf ógæfu þinnar“ (13/12). Hann
vill vera vinur hennar, skrifar hann, en skilur ekki biturð hennar. Sjálfur
er hann uppfullur af framtíðaráformum. Af ritgerðinni miklu um Einlyndi
og marglyndi eru tilbúnar 165 síður. Aðfangadagskvöldi jóla eyðir hann hjá
Sigfúsi og Björgu, en hann er líka boðinn til Jóhannesar Kjarvals sem býr í
Kaupmannahöfn um þessar mundir.
Í janúar 1917 fer Sigurður til Englands þótt hann kvíði sjóferðinni mikið.
Hann lítur svo á að hann sé laus undan hjónabandinu við Nönnu og óskar
þess að hún sé sama sinnis, en þykir vænt um hana sem „mína litlu vinu og
stórusystur“ (3/1, 8/1). Til Englands kemst hann þrátt fyrir erfiða ferð yfir
Norðursjóinn og þann 25/1 hefur hann komið sér fyrir í Oxford.
Um vorið og sumarið halda þau áfram að skrifast á en því miður virðast
mörg bréfanna hafa glatast þegar þýskir kafbátar sökktu skipum sem báru
þau. Nanna lýkur við þýðingu sína á Sálin vaknar eftir Einar Kvaran, líklega
með aðstoð Bjargar, en henni reynist erfitt að finna sænskan útgefanda sem
vill gefa hana út. Um þetta leyti brennur Sigurður af starfslöngun og áformar