Tímarit Máls og menningar - 01.06.2016, Síða 33

A ð l í m a v e r ö l d i n a s a m a n
TMM 2016 · 2 33
ræður verklagi okkar. Ástin á í vök að verjast. Hvaða merkimiða ætti að
setja á þá pólitísku stefnu að allt okkar skipulag og hver gjörð skuli taka
til manns, menningar og efnisheims, eða sálar, siðferðis og efnis? Setjum
svo að stjórn einhverrar hlutafélagssamsteypu eygi vandamálið vatnsskort,
vegna hlýnunar jarðar, og ákveði að bjarga þyrstum; þá er hún umsvifalaust
kosin burt, því markmið stjórnarinnar er að sinna arði hluthafa. Við höfum
tækni til þess að vinna vatn úr ferskvatnsmenguðum sjó en það er dýrt svo
arðgreiðslur yrðu óásættanlegar miðað við t.d. að framleiða meira í hítina
og henda helmingnum af því, nú eða leika sér með gengismun og afleiður.
Það má segja að í slíku alþjóðlegu auðræði sé hvergi hægt að setja fingur á
völdin. Það er enginn umræðugrundvöllur við þetta vald sem hefur verið
splundrað niður í einangraðar ,,neyslueiningar” sem eru með hugann við
arðinn sinn. Við störfum ekki með þarfir mannkyns í huga heldur snúnings-
hraða hjóls sem snýst í tómarúmi. Við það erum við múlbundin. Verklag
okkar hefur stíflað brautir á milli manna og undir merkjum ærandi sam-
skipta er leitast við að stía mönnunum í sundur og koma í veg fyrir samhjálp
og samstöðu. Maðurinn er einn í heiminum sem aldrei fyrr. Kannski dugar
ekkert annað en stríð til að laga kúrsinn … vonandi ekki. Vonandi fara
læknar og sálfræðingar að gefa út resept sem stuðlar að samveru í almenn-
ingsrými og þjónustu í nærumhverfi. Heimta kannski vinnulag sem rúmar
meiri snertingu á milli kynslóða. Hagfræðingar fara að taka mannleg örlög
vítt um heim inn í útreikninga sína og hluthafar verða vistvænir og ráða
kannski aðeins mannúðlega verktaka sem borga fólki laun. Maður, siðferði
og umhverfi komast kannski inn í ársuppgjörin. Stærsta verkefni nútíma-
mannsins er að líma veröldina saman.
***
Hvert er uppáhaldsorðið þitt?
Ég hef aldrei hugsað út í hvort ég ætti mér uppáhaldsorð, þar sem
merkingin, hljómfallið og liturinn fléttast vel saman. Einu sinni fannst mér
ótrúlega bjánalegt orðið „að strauja“. Þegar ég var ung prófaði ég að segja
,,strauja” hundrað sinnum og það varð æ ómerkilegra. Kannski orðið sann-
leikur – vegna merkingarinnar – svo er orðið líka fallegt. Mitt hjartans mál
núna er að önnur hver kona vill afmá okkur úr tegundarheitinu maður. En
það er til einfalt ráð: að hætta að nota menn um karla og nota frekar orðin
karlar og konur.
Er þá orðið að strauja ekki í uppáhaldi hjá þér?
Jú, jú, segjum það. Nei annars, ,,við” er uppáhaldsorðið mitt (svo ég vitni
í Dadda bróður).