Tímarit Máls og menningar - 01.06.2016, Page 107

Þ r a u t r e y n d u r n ý g r æ ð i n g u r
TMM 2016 · 2 107
13 Elías Mar. „Kvæði til skálds.“ Elíasarbók, s. 152.
14 Sjá: „12. þing Sambands Bindindisfélaga.“ Alþýðublaðið 9. desember 1943, s. 2.
15 Elías Mar. „Bindindisræða flutt í Gagnfræðaskóla Reykjavíkur.“ Eining 3/5 (maí 1945), s. 2–3.
16 Elías Mar. „Erfðaskrá Jónatans frá Stíf lu.“ Elíasarbók, s. 23.
17 Sjá Jón Karl Helgason. Ferðalok: Skýrsla handa akademíu. Reykjavík: Bjartur, 2003, s. 122–28.
18 Elías Mar. „Erfðaskrá Jónatans frá Stíf lu.“ Elíasarbók, s. 26.
19 Elías Mar, „Börnin á mölinni.“ Elíasarmál, s. 30–32. Höfundarröddin vísar ekki bara fram á
veginn til skáldsögunnar Eftir örstuttan leik heldur einnig sögumanna póstmódernískra skáld-
sagna á borð við Augu þín sáu mig (1994) eftir Sjón. Um skáldlega meðvitund (e. self-conscious
fiction) sjá Jón Karl Helgason „‘Þú talar eins og bók, drengur’: Tilraun um meðvitaðan skáld-
skap.“ Skírnir 185 (vor 2011): 89–122.
20 Elías Mar. „Börnin á mölinni.“ Elíasarmál, s. 64.
21 Elías Mar. „Einn.“ Elíasarmál, s. 75.
22 Sama heimild, s. 77.
23 Sama heimild, s. 80.
24 Sama heimild, s. 83.
25 Sjá m.a. Hjálmar Sveinsson. „Nýr penni í nýju lýðveldi“, s. 5; Jón Karl Helgason. „Deiligaldur
Elíasar“, s. 121–28. Hjálmar Sveinsson. Nýr penni í nýju lýðveldi, s. 54–60; Dagný Kristjánsdótt-
ir. „Sýnt en ekki gefið. Um skáldsöguna Eftir örstuttan leik eftir Elías Mar.“ Heimtur. Ritgerðir
til heiðurs Gunnari Karlssyni sjötugum. Ritstj. Guðmundur Jónsson, Helgi Skúli Kjartansson og
Vésteinn Ólason. Reykjavík: Mál og menning, 2009, s. 121; Þorsteinn Antonsson. Þórðargleði, s.
70–73; Ásta Kristín Benediktsdóttir. „Kynvillta bókmenntahornið: Man eg þig löngum.“ Ásta
Kristín Benediktsdóttir 23. september 2015 (https://astabenediktsdottir.wordpress.com/tag/
mannrettindi/, síðast skoðað 21. apríl, 2016).
26 Um Ástandið sem þema í íslenskum bókmenntum þessa tíma sjá m.a. Daisy L. Neijmann.
„‘Sem allur þungi heimsstyrjaldar lægi í skauti hennar’. Ástandskonur í fyrstu íslensku her-
námssögunum.“ Fléttur 3 (2014): 196–213.
27 Elías Mar. „Einn dagur hjá Steindóri.“ Þjóðviljinn 7. maí 1944, s. 2. Grein þessi var endurbirt í
Þjóðviljanum árið 1986 og kom þá fram í athugasemd Árna Bergmann að Elías skrifaði hana
„að áeggjan vinar síns, Hannesar skálds Sigfússonar, sem þá var um skeið auglýsingastjóri
blaðsins“. Elías Mar. „Dagur hjá Steindóri.“ Þjóðviljinn 27. júlí 1986, s. 4.
28 Elías Mar. Eftir örstuttan leik. Reykjavík: Víkingsútgáfan, 1946, s. 77.
29 Elías Mar. „Tvö íslensk hljóðfæri.“ Tíminn 13. maí 1944, s. 195; Elías Mar. „Bindindishreyfing
á fyrri hluta 19. aldar“. Tíminn 4. ágúst 1944, s. 298; Elías Mar. „Símon Dalaskáld.“ Tíminn 5.
september 1944, s. 3–4; Elías Mar. „Nokkur þankastrik.“ Þjóðviljinn 1. október 1944, s. 3–4;
Elías Mar. „Kvikmyndirnar og æskan.“ Þjóðviljinn 2. desember 1944, s. 3; Elías Mar. „Rabb
um færeyskar bókmenntir.“ Sunnudagsblað Þjóðviljans 23. nóvember 1945, s. 198. Þetta er ekki
tæmandi upptalning. Dagbækur Elíasar frá þessum árum geyma upplýsingar um fjölbreytilegt
efni eftir hann sem birtist ekki undir nafni, þar á meðal þýðingar. Sjá m.a. Elías Mar. Skálda
(handskrifuð dagbók frá árunum 1944–1945). Lbs. 13 NF (skjala- og handritasafn Elíasar
Marar). Sjá einnig í sömu öskju Vasabók með almanaki.
30 Elías Mar. „Morgunn.“ Þjóðviljinn 24. júní 1944, s. 3. Kvæðið er endurprentað í Elíasarbók
ásamt fjölda annarra kvæða sem ort eru á árunum 1943 til 1946.
31 Guy de Maupassant. „Óþægilegt rúm.“ Þýð. Elías Mar. Dvöl 12/2 (1944), s. 120–22; Mickael
Zoslicenko. „Spegill konunnar minnar.“ Dvöl 12/4 (1944), s. 253–56; Pearl S. Buck. „Óvinur-
inn.“ Þýð. Elías Mar. Tíminn 23. desember 1944, s. 19–29; Erskine Caldwell. „Stúlka kemur í
heimsókn.“ Dvöl 13/1 (1945), s. 41–46; Hákon Mielche. „Hin dularfulla Páskaeyja.“ Dvöl 13/2
(1945), s. 96–98, William Norman. „Uppskurður.“ Útvarpstíðindi 8/11 (1945), s. 250–52; Agnes
von Krusenstjerna. „Freisting á gamlárskvöld.“ Alþýðublaðið 24. desember 1945, s. 25–31 og
53–57.
32 Sjá Elías Mar. Ritdómur. Dvöl 13/1 (1945), s. 76–77; Elías Mar. Ritdómur. Dvöl 14/1 (1946), s. 72;
Elías Mar. Ritdómur. Dvöl 14/3 (1946), s. 205–206.
33 Elías Mar. „Gamalt fólk.“ Dvöl 12/3 (1944), s. 170–73.
34 Elías Mar. „Jólatré.“ Þjóðviljinn 24. desember 1944, s. 6. Sagan er endurbirt í safninu Gamalt
fólk og nýtt en töluvert endurskoðuð, m.a. með breyttum endi.