Ófeigur - 15.08.1950, Blaðsíða 31

ÖFEIGUR
31
flokki aðrir honum ennþá þrákelknari. Fyrir Bjarna
Benediktsson, sem hafði forgöngu í málinu var vand-
inn sá að samræma hinar furðulegu skoðanir Eysteins
Jónssonar við öryggi og sæmd íslands og hinna banda-
lagsþjóðanna. Að lokum var fundinn grundvöllur, sem
fært þótti að byggja á. íslendingar skyldu ganga í banda-
lagið, sem fullgildur aðili án þess að leggja sjálfir
nokkuð fram til að verja sitt eigið land eða gefa leyfi
til að þar yrði herstyrkur frá bandalagsþjóðunum nema
eftir að komið væri að styrjöld eða ófriður hafinn.
Stefna Eysteins Jónssonar var hér lögð til grundvall-
ar. Fulltrúar Sjálfstæðis- og Alþýðuflokksins óskuðu
eftir að kunnáttumaður sannaði með rökum, að þessi
aðstaða veitti Islandi nægilegt öryggi móti innrás úr
austurátt. Mun slíkur kunnáttumaður hafa komið á
fund þremenninganna og talið líkur til að Atlandshafs-
ríkin mundu verða vör aukins herbúnaðar frá hálfu
Rússa, nokkru áður en kæmi til heimsstríðs. Mætti þá
senda lið og varnir til Islands áður en stór-styrjöld
byrjaði. Eftir þetta sneru þremenningarnir heim. Ey-
steinn Jónsson hlaut að líta á sig sem sigurvegara.
Bandaríkin og nábúa þjóðir Islendinga í suður og aust-
ur átt töldu þátttöku íslendinga mikils verða, því að
bæði kynni að verða hægt, fyrr en í ótíma, að koma
viti fyrir Islendinga, svo að þeir skildu þörfina fyrir
nýtilegar varnir og auk þess heimilaði sáttmálinn hin-
um bandalagsþjóðunum að koma til hjálpar hér á landi,
ef innlendir ofstopamenn gripu til vopna, hrifsuðu und-
ir sig stjórnarfarsleg völd í landinu með byltingu og
byrjuðu að gera ráðstafanir, sem gætu orðið hættuleg-
ar öryggi Islendinga og vesturþjóðanna í heild sinni.
Bjarni Benediktsson hefur vafalaust trúað kenningu
Ólafs Thors um nauðsyn hinna sterkustu vígvéla til
varnar landi og þjóð. Hinsvegar hafði hann ekki feng-
ið þingfylgi nema fyrir hinni einstæðu og broslegu línu
Eysteins Jónssonar. Islendingar höfðu gengið í félag
með ellefu öðrum þjóðum til að koma á fót ægilega
öflugu varnarkerfi móti mestu hernaðarhættu, sem ver-
öldin hafði nokkurn tíma kynnzt. En ísland gekk í
þenna félagsskap með yfirlýstri neitun á tilgangi fé-
lagsins. Island vildi ekkert gera sjálft, til að uppfylla
skyldur við félagsheildina og harðbannaði auk þess hin-
um bandalagsþjóðunum að gera nokkuð landinu til