Ófeigur - 15.08.1950, Page 51

ÖFEIGUR
51
fram til byggingar eða viðhalds. Krafa um að taka
völlinn strax af Bandaríkjamönnum, var fyrir utan allt
annað, óframkvæmanleg af tveim ástæðum. Tekjuhall-
inn af flugvellinum hefði verið óbær bjóðinni og þar
að auki hefði íslendingum verið jafn ókleift að stýra
Keflavíkur-flugvelli eins og að taka við Tirpitz af Þjóð-
verjum og gera hann út eftir eðli og tilgangi þess bryn-
dreka. Öll framkoma Hermanns Jónassonar í landvarna-
málinu sannaði, að hann var fákunnandi, reikandi og
óstöðugur í orðum og athöfnum í málinu, en lét þó að
lokum viðhorf kommúnista ráða gerðum sínum, þar
til hann kom í ríkisstjórn þar sem bolsivikar voru í
andófi. Það má þessvegna telja, að Hermann Jónas-
son hafi verið mun fjær réttri yfirsýn til landvarnar-
málanna heldur en dr. Munch og prófessor Koht. Þeir
byggðu á kenningum, sem voru að vísu hættulega
rangar, en þegar þeir gerðu megin óhöpp ævi sinnar,
voru þeir í góðri trú og vissu ekki annað en að þeir
væru að vinna til heilla sína föðurlandi. Um Ólaf Thors
má segja, að Keflavíkursáttmálinn er það mál, sem
hann mun leggja fram á efsta degi til réttlætingar
fyrir þá synd, að setja lið Stalins á íslandi til æðstu
valda í stjórn landsins. Hann hefði að vísu getið sér
meiri frægð í sögu landsins, ef hann hefði hafið sókn
í herverndar og viðskiptamálunum 1946. Með því fylgi
og blaðakosti, sem hann hafði yfir að ráða, gat hann
unnið fullan sigur á kommúnistum og meðreiðarmönn-
um þeirra. Þetta gerði hann ekki. En í stað þess sleit
hann samvistum við bolsivika og lét af embætti for-
sætisráðherra til að bjarga við því sem bjarga mátti,
án stórdeilu í sambandi við skipti íslendinga gagnvart
öðrum frjálsum þjóðum og þá einkum Engilsöxum.
Ef Hermann Jónasson og fylgilið kommúnista hefði
ráðið aðgerðunum 1946 og Bandaríkjunum verið synj-
að um afnot flugvallarins til að halda uppi sambandi
við her sinn í Þýzkalandi, þá hefði Island staðið ein-
angrað og fyrirlitið utanvert við samfélag frjálsra
manna. Ólafur Thors fómaði embætti og vegtyllu í bili
til að styðja gott mál, en hann tók ekki þá forustu í
málinu, sem hann var fær um að hafa, til að geta ráð-
ið fram úr vandanum eins og með þurfti, vegna fram-
tíðar lands og þjóðar. En þegar Ólafur Thors kemur
frá París fyrir árslok 1948, af aðalfundi sameinuðu