Tímarit Máls og menningar - 01.09.2003, Blaðsíða 28

ir heimi í ótímasettri framtíð sem einkennist af
tegundablöndun og stjórnleysi. Eiturlyf setja
mark sitt á þessa framtíð - eins og flestar
sæberpönk-framtíðir - og eitt þeirra er vurt,
sem er í raun annað orð fyrir heim draumanna
sem nú er orðinn aðgengilegur mönnum (og
hundum og vélmennum og skuggum) með
hjálp fjaðra. Með því að stinga upp í þig fjöður
geturðu komist beint inn í draumaheim, hvort
sem hann er þinn eigin eða annarra. Þetta er
upphaflega löglegt athæfi og hið opinbera hefur
gefið út röð af bláum fjöðrum sem opna leið inn
í hamingjudrauma - einn þeirra heitir Plea-
sureville eða Ánægjubær - sem eru að sjálf-
sögðu fyrst og fremst hugsaðir til að halda öll-
um glöðum og góðum og tryggja stöðugleika
samfélagsins (svona álíka og sá draumaheimur
sem birtist í kosningabaráttu Sjálfstæðis-/Fram-
draumaheimsins kveða á um að jafnvægi skuli
viðhaldið með því að gjalda líku líkt: ef eitthvað
er tekið úr draumaheiminum þarf að skilja eitt-
hvað álíka verðmætt eftir í staðinn, og ef
draumaheimurinn tekur eitthvað verður hann að
gefa á móti. Að þessu sinni hefur Desdemónu
verið skipt út fyrir veru sem er gerð úr hreinu
'vurti', veru sem á heima í vurt-heiminum og
minnir í útliti á geimveru; hún er kölluð ‘Thing'
eða Fyrirbærið. Vandamálið er að nú hefur Fyrir-
bærinu verið stolið og þá er vonlítið að ná Des-
demónu til baka. í leit sinni kynnist Scribble
innviðum draumaheimsins náið og uppgötvar í
leiðinni ýmislegt um sjálfan sig eins og vera ber.
Aaaaaatssssssjú
í næstu skáldsögu Noon, Pollen (Frjó) (1995),
erum við enn stödd í heimi Vurt, nokkrum árum
auk þess að spá fyrir um endurkomu og yfirtöku
speglafólksins. í Pollen fáum við að vita enn
meira um draumaheiminn, en hann er, eins og
bókasöfn Borges, brunnur allra sagna. í
draumaheiminum búa goðmögn jafnt sem
skáldsagnapersónur, sem að hætti Joseph
Campells hafa þúsund nöfn, allt eftir því hvaðan
sagan er upprunnin. Það er greinilegt að Noon
er undir áhrifum frá kenningu Jungs um sálarlíf-
ið, en hún gengur út á að mannkynið eigi sér
sameiginlega dulvitund sem hýsir svokallaðar
erkitýpur, en það eru goðmögn sem eiga sér
margar birtingarmyndir í goðsögum, þjóðsög-
um, ævintýrum og draumum, en rekja í raun öll
ættir sínar til fyrrnefndra erkitýpa. Joseph
Campell, lærisveinn Jungs, hefur rakið feril
einnar erkitýpunnar, hetjunnar, og samskipti
hennar við aðrar erkitýpur í bók sinni The Hero
sóknarflokks fyrir síðustu kosningar). En að
sjálfsögðu verður draumaheimurinn ekki ham-
inn í þágu hins opinbera og fjöldi ólöglegra
fjaðra er í umferð, svo sem bleikar fyrir klám,
svartar fyrir ævintýralegri drauma, oft martrað-
arkennda, og gular fyrir þá sem þrá hið óþekkta,
kallaðar forvitin gul, en í draumi slíkrar fjaðrar
áttu á hættu að komast aldrei til baka, deyja,
eða hverfa inn í draumaheiminn. Og það er
einmitt málið, því sögumaður vor, kallaður
Scribble, því hann er alltaf að skrifa (t.d. söguna
Vurt), hefurtapað systursinni, Desdemónu, inn
í heim forvitnu fjaðrarinnar og nú eru hann og
félagar hans í örvæntingarfullri leit að leið til að
endurheimta stúlkuna. Til að endurheimta hana
þarf Scribble að gefa eitthvað í staðinn, því lög
síðar, og hittum fyrir í aukahlutverkum nokkrar
persónur þaðan. Ýmislegt hefur breyst á þess-
um árum, ekki síst vægi draumaheimsins, en
vegna stöðugs umgangs verður draumaheimur-
inn æ sjálfstæðari og hann fer að 'dreyma sjálfan
sig' án þess að jarðarbúar taki eftir því. Fleimar
drauma og veruleika búa hlið við hlið í við-
kvæmu jafnvægi, en íbúar draumaheimsins eru
ósáttir við þau völd sem íbúar veruleikans hafa.
Heimur draumanna verður æ sterkari og á end-
anum brýst út stríð, „the looking glass war"
eða speglastríðið, sem lýst er í Pollen. Þess má
geta að hugmyndin um speglastrfðið er bein
vfsun í söguna „Dýraríki speglanna" í bók Jorge
Luis Borges, Bók imyndaðra vera (1967), en sú
saga segir einmitt frá löngu liðnu speglastríði,
With Thousand Faces (Þúsund andlit hetjunnar)
(1949). Þannig kemur í Ijós að höfuðpaur upp-
reisnar draumaheimsins er Sir John Barleycorn,
öðru nafni Hades, öðru nafni Græni maðurinn,
öðru nafni Satan og þannig áfram. Hann stýrir
draumaheiminum, sem birtist þá sem einskon-
ar rfki dauðra - eða mögulega stýrir hann þeim
hluta draumaheimsins sem er ríki dauðra, Noon
er ekkert of gefinn fyrir að greiða úr slíkum
flækjum. Leið Barleycorns er sú að senda eigin-
konu sína Persefónu (sbr. Hades) inn i mann-
heima, raunveruleikann, til að skapa þar gróð-
urofnæmisplágu sem gefur sendisveinum hans
tækifæri til að taka yfir, og opna öll hlið milli
heimanna - sem þýðir í raun að vurt tekur yfir
raunveruleikann og goðmögn, sögupersónur og