Tímarit Máls og menningar - 01.05.2004, Blaðsíða 121

Leiklist
Að sviðsetja leikrit á AA-fundi, eða einhverju sem líkir jafn nákvæmlega eftir
því formi og hér er gert, er þakklátt leikhúsbragð, svo að jaðrar við að geti kallast
billegt - það er ekki gott að segja hversu stór hluti áhorfenda hefur beinlínis sótt
slíka fundi en af viðbrögðum að dæma voru flestir þeirra fljótir að skilja tilvísanir
og það var mikið hlegið að dæmigerðum 12 spora ffösum sem persónurnar
hentu á lofti. Sem betur fer ristir kímni Jóns Atla og efnistök hans stundum dýpra
og texti hans getur líka verið lúmskt fyndinn, ekki á yfirborðinu einu.
Jón Atli er prýðilegur stílisti og býr til sannfærandi týpur, nema hvað varðar
þann eina virtist fyrirfram eleki eiga að fá að verða týpa. Volvo, sem Pétur Ein-
arsson leikur eins vel og takmörk textans leyfa, er eiginlega óskiljanlegur
karakter og stingur það mikið í stúf við félaga sína í þróun persónunnar og dýpt
hennar að það verður lýti á verkinu. Hinir þrír karlarnir fá allir að lifna á svið-
inu og segja okkur ýmist beint eða óbeint hversu snúið það getur verið að fóta
sig á ný eftir að hafa beðið skipbrot í lífinu. Persónur þeirra eru dregnar mis-
skýrum dráttum, besserwisserinn Hi-Lux fær flesta brandarana og Þór Tulinius
tekst stórvel að koma til skila manni sem er læstur inni í ranghugmyndaheimi
þar sem hann verður ævinlega að eiga síðasta orðið. Ég held að ég hafi varla
verið sú eina í salnum sem er í jólaboðum með einmitt svona týpu einu sinni á
ári.
Reyndar er það áberandi hvað Jóni Atla virðist láta vel að búa til persónur sem
eru kunnuglegar en þó ekki Jdisjukenndar - sem mér finnst nokkurt þrelevirJd.
Mini er fallega og næmlega leildnn af Gunnari Hanssyni sem mér finnst vaxa
með hverju hlutverki sínu. Hann gerði unga manninum með ljótan farangur í
skottinu sannfærandi skil, eldd síst með tilliti til þess að þar sem texti Jóns Atla
er knappur þarf að draga fram kjarna hvers einasta orðs, eigi persónan að vakna
til lífsins. Síðast talinn er Hvítur jagúar, leikinn af Ellert A. Ingimundarsyni, sem
féJck kannski dálítið flatan texta í hendurnar en tókst samt að vekja með manni
samúð í ráð- og dáðleysi sínu.
Þetta verk fjallar kannski fyrst og síðast um karlmennskuna, í jákvæðustu
merkingu þess orðs - þegar það merkir hugrekkið sem þarf til að leysa af hendi
með mannsæmandi hætti þau verkefni sem bæði lífið og kynhlutverkið felur í
sér fyrir nútímakarlmanninn. Það spyr hvorki sérlega afmarkaðra spurninga, né
heldur veitir það afgerandi svör. En það nær að vekja mann til umhugsunar um
hitt og þetta, og þá er víst óhætt að segja að eldd sé til einskis unnið.
Sviðsetning Stefáns Jónssonar er einföld, í stíl við verkið, en það hefði mátt út-
færa Dressman-innkomuna í upphafi verksins betur. Það á við um Dressman-
effektinn eins og um 12 spora brandarana að eitt sér verður þetta dálítið banalt,
það þarf að útfæra spaugið almennilega til að það skilji eitthvað eftir sig.
Sem kona, sem af slíkri að vera ber óvenjulega lítið skynbragð á bíla, einkenni
þeirra og eðlisfar, verð ég að segja að það stílbragð að nefna leikpersónur eftir
bílategundum hittir langt fram hjá markskífunni hjá mér. Kannski er það vegna
þess að ég skil ekld svo karllægar tilvísanir - kannski af því að þær eru ekki nægi-
lega vel hugsaðar? Af sömu ástæðu fór bílhræið á sviðinu líka dálítið fram hjá
mér, enda krafðist form verksins eiginlega einskis annars en þeirra fjögurra stóla
TMM 2004 • 2
119