Tímarit Máls og menningar - 01.09.2005, Blaðsíða 80

Menningarvettvangurinn
Guðmundsson sagnfræðing, Á hjara veraldar, fróðlegt rit og skemmtilega
skrifað. Guðmundur rekur þar sögu norrænnar byggðar á Grænlandi eins og
hún birtist í heimildum og gerir svo grein fyrir rannsóknum og kenningum
vísindamanna um þetta samfélag og endalok þess.
Um verslunarmannahelgina hélt Nýhil ljóðahátíð í Reykjavík sem heppn-
aðist vel, að sögn aðstandenda. Ritstjóri var á leið heim frá Ástralíu og náði
ekki landi nógu snemma til að sannreyna það. Tvær bækur voru gefnar út
í tengslum við hátíðina. Ást œða varps geymir fáein ljóð sjö Nýhilskálda og
sýnir ágætlega, svo langt sem hún nær, hvað þau standa fyrir. Af Ijóðum
er blanda af ljóðum, sögum og greinum, mun róttækari bók og eiginlega
skyldulesning fyrir þá sem láta sig ljóðlist varða. Ritstjóri er Eiríkur Örn
Norðdahl og hann skrifar „Formála: Nokkrar sundurlausar hugsanir um
ljóðlist", sem er eins konar viðauki við greinina í TMM í fyrra, „Dánar-
rannsóknir og morðtilraunir - vaðið á ljóðum á skítugum skónum“ (TMM
3 2004 bls. 39). Hann skýrir nánar bæði vinnubrögð og fyrirætlun sína og
vinnur betur úr niðurstöðum.
Ein athyglisverðasta greinin í bókinni er „Ljóðganga - skólalist“ eftir Ing-
ólf Gíslason sem ræðir meðferð skóla á ljóðum og rifjar upp sársaukafullar
ljóðaminningar úr barnaskóla. Gætu sjálfsagt flestir lesendur rifjað upp sögur
honum til samlætis - að minnsta kosti á ég nokkrar. En hugmyndir Ingólfs
um framtíð ljóða í skólum eru dásamlegar, til dæmis stingur hann upp á því
að börnin fái að „eiga við“ kvæði í stað þess að læra þau utanbókar, „gera sín-
ar eigin útgáfur af þeim (samanber remix í tónlist)“ (36). Ljóð „eru hættuleg
markaðskerfinu“ segir hann líka, „vegna þess að þau eru ekki peninga virði“
- ljóðið „er spilliefni í markaðssamfélagi. Of mörg ljóð draga úr hagvexti. Ef
unga fólkið sæti allt heima eða á kaffihúsum öll sumur og velti sér upp úr ljóð-
um í stað þess að vinna á skyndibitastöðum eða við að reyta arfa, drægi úr
hagvexti um brot úr prósenti.“ En: „Þess vegna eru þau einmitt mjög mikils
virði fyrir manneskjur." (40-41). Ráðið er að láta nemendur leita að ljóðum til
að lesa og hvetja þá til að yrkja. Kennarar „ættu að bera á borð ljóð sem eru um
kynlíf, stríð, eiturlyf, vináttu, þunglyndi, morð og ást. Bæði íslensk og útlend.
Eminem og Dóra DNA, Britney og Bubba." (41) Þess má geta að í bókinni Af
ljóðum eru textar sem henta vel til þessara nota.
Tvær nýjar íslenskar skáldsögur bárust TMM í sumar. Önnur er Haust-
gotasaga, söguleg skáldsaga frá byrjun 18. aldar eftir höfund sem kallar sig
Seming (Bókasmiðjan Krummi, 2005). í sögumiðju er gæðingurinn Haustgoti
og eigandi hans, munaðarleysinginn Atli Ólafsson sem verður heimamaður í
Skálholti og sérlegur sendimaður Jóns Vídalín biskups.
Hin sagan heitir Hjartahreinir œvidagar Úlfs og er eftir Ösp Viggósdóttur
(Haraldur íkorni, 2005). Úlfur er að verða níu ára og býr í litlum bæ þar sem
pabbi hans á bókaverslun. Þeir feðgar búa hjá ömmu því mamma er dáin. Ekki
gerast stór tíðindi hið ytra þetta sumar sem sagan segir frá en Ösp lýsir drengn-
um og smábæjarumhverfinu af næmi og góðri kímnigáfu.
Halldóra Kristín Thoroddsen gaf í sumar út sína þriðju bók, ljóðabókina
78
TMM2005 • 3