Náttúrufræðingurinn - 2019, Blaðsíða 4

Náttúrufræðingurinn
76
fyrir grundvallarbreytingar á stöðu
vatns á jörðinni á næstu 100 árum, og
kanna með lesendum afleiðingar af því
að jöklar bráðna og yfirborð hafsins rís.
Umfjöllunarefnið er risavaxið en Andra
tekst á einhvern undraverðan hátt hið
ómögulega, að flétta saman loftslags-
vísindum og fornsögum í persónu-
legum frásagnarstíl. Bókin hefur vakið
mikla athygli og kemur út í fjölmörgum
löndum. Er það fagnaðarefni hvað
margir hafa áhuga á bók sem þessari, og
vilja til að lesa um málefni náttúrunnar
og þann vanda sem menn standa frammi
fyrir vegna loftslagsbreytinganna.
HIN LANGÞRÁÐA SAFNBYGGING
Málefni Náttúruminjasafns Íslands,
sem var á hrakhólum fyrstu tíu árin
frá stofnun, hafa verið áberandi í starfi
HÍN undanfarinn áratug. Í fyrra birti
til í þeim málum og nú er hægt að
heimsækja glæsilega sýningu Náttúru-
minjasafnsins í Perlunni. Þeirri baráttu
er þó ekki lokið enn, því ekki er komin
fullnaðarlausn á húsnæðismálum safns-
ins. HÍN styður Náttúruminjasafnið í
þessum efnum nú sem fyrr.
90 ÁR
Náttúrufræðingurinn á 90 ára útgáfu-
afmæli á árinu 2020 og er með elstu
íslensku tímaritum. Fjölmargir hafa
lagt hönd á plóg við að halda tímaritinu
gangandi allan þennan tíma. Efni og
framsetning hefur verið með ýmsum
hætti, í takt við samtímaviðburði og
hefðir, en ávallt hefur það komið út á
pappír. Styrkleiki Náttúrufræðingsins
felst í því að vera vettvangur fyrir
miðlun fjölbreytts og vandaðs efnis á
góðu íslensku máli um náttúru Íslands
og umheimsins. Náttúru- og umhverfis-
mál eru mörgum hugleikin og áskrift
að Náttúrufræðingnum hefur orðið
leið fjöldamargra í Hið íslenska nátt-
úrufræðifélag, enda fylgjast að áskrift
og félagsaðild. Félagið hefur í gegnum
tíðina svarað kalli félaga sinna og lagt
mikinn metnað í útgáfuna, í því skyni að
vera faglegur vettvangur og upplýsa og
fræða almenning. Tímaritið hefur ekki
síður reynst mikilvægt fyrir vísinda-
menn sem unnið hafa að rannsóknum í
náttúru landsins, bæði sem heimildarit
og til að koma rannsóknum sínum á fram-
færi. Námsmenn og kennarar á ýmsum
skólastigum eru jafnframt meðal virku-
stu lesenda blaðsins. Sem betur fer vilja
flestir ráðamenn afla sér þekkingar til
að geta tekið upplýstar ákvarðanir í
málefnum sem varða náttúruna. Þeir vilja
geta treyst þeim upplýsingum sem á þarf
að halda. Náttúrufræðingurinn hefur á-
unnið sér slíkt traust, og mikilvægt er að
þar birtist áfram vandað efni á íslensku.
Í ljósi vaxandi áhuga á náttúruvernd
mætti ætla að mikil eftirspurn sé eftir
upplýsingum og efni af því tagi sem
birt er í Náttúrufræðingnum. Eins og
á árdögum félagsins og tímaritsins
er þörfin á vísindamiðlun til almenn-
ings brýn. Framboð efnis handa vís-
indamönnum og áhugamönnum er þó
meira nú en nokkru sinni og aðgengið
nær ótakmarkað með nýjustu tækni.
Mörgum reynist hins vegar erfitt að
greina milli misvísandi upplýsinga og
síaukin hætta er á að efni sé matreitt og
skammtað eftir þörfum hagsmunaaðila
og dreift til markhópa í því skyni að hafa
áhrif á afstöðu eða afvegaleiða umræðu.
Við sem stöndum að útgáfu Náttúru-
fræðingsins höfum því mikilvægu hlut-
verki að gegna – að halda áfram því góða
starfi sem felst í útgáfu tímaritsins og
fá höfunda til að rita áfram um verðug
umfjöllunarefni og birta í Náttúru-
fræðingnum. Við þurfum líka að sjá til
þess að ritið nái til sem flestra lesenda.
Ein af þeim áskorunum sem við
stöndum frammi fyrir er sú staðreynd
að félagsmönnum HÍN hefur ekki
fjölgað í takt við íbúafjölgun á landinu
undanfarin ár. Talið er að nú séu á lífi
fimm kynslóðir fullorðinna. Hver þeirra
um sig hefur ólíkar skoðanir og aðferðir
til að afla sér þekkingar. Kennslufræði
hefur tekið breytingum í takt við nýj-
Fundur HÍN og Náttúruminjasafns Íslands með rektor Háskóla Íslands 21. maí 2019. Til umræðu eitt helsta baráttumál félagsins fyrr og nú –
nýbygging veglegs náttúruminjasafns. Frá vinstri: Guðmundur R. Jónsson, Andri Ólafsson, Skúli Skúlason, Hilmar J. Malmquist, Ester Rut
Unnsteinsdóttir og Jón Atli Benediktsson. Ljósm. Sigríður Sigurðardóttir.