Náttúrufræðingurinn - 2019, Blaðsíða 34

Náttúrufræðingurinn
106
0
10
20
30
40
50
60
70
62 64 66 68 70 72 74 76 78 80 82 84 86 88 90 92 94 96 98 00 02 04 06 08 10 12 14
Árgangur / Year class
Fj
öl
d
i t
ve
gg
ja
á
ra
(m
ill
ja
rð
ar
)
N
um
b
er
a
t
ag
e
tw
o
(b
ill
io
ns
)
slóðinni norður af Íslandi á sumrin.2
Eins komu sterkir árgangar yfirleitt ekki
fram samtímis hjá stofnunum tveimur,
þótt undantekningar frá því þekkist, svo
sem 1950-árgangurinn sem var sterkur
hjá báðum stofnum.2 Með hliðsjón af
ofansögðu eru erfðafræðilegar rann-
sóknir nauðsynlegar til að skera úr um
samgang og skyldleika stofna íslenskrar
vorgotssíldar og norsk-íslenskrar vor-
gotssíldar. Þá er einnig nauðsynlegt
að fylgjast áfram með þróun hlutfalls
og magns vorgotssíldarstofnsins suður
og vestur af Íslandi, athuga þá vel
hvort þessi aukning síðustu ára, sem
er líklegast tilkomin vegna innflutn-
ings frá norska síldarstofninum, leiðir
til þess að vorgotssíldarstofninn nær
loks fyrri stærð.
Vorgotssíldarstofninn hefur haldist
smár samfleytt í fimm áratugi. Hann
hlýtur að viðhalda sér með æxlun og
hugsanlega innflutningi frá norska
síldarstofninum, að minnsta kosti eftir
2003. Höfundi er þó ekki kunnugt um
að vart hafi orðið við hrygningu vor-
gotssíldar eftir hrun stofnsins, en þó má
ætla að hún hafi átt sér stað á þekktum
hrygningarslóðum stofnanna tveggja
(sumargots- og vorgotssíldar) fyrir
sunnan og suðvestan land.6,10 Þegar
haft er í huga hve lítill hrygningarstofn
vorgotssíldar hefur verið eftir hrunið
(2. mynd) þarf ekki að koma á óvart að
hrygningar hans verði ekki vart á þetta
stóru hafsvæði, sérstaklega þar sem
engar síldveiðar eða síldarrannsóknir
eiga sér stað á hrygningartíma að vor-
lagi.2,14 Það að síldveiðar hafa ekki verið
stundaðar á hrygningartíma vorgots-
síldar gæti því hafa verndað stofninn
frá algjörri eyðingu, því hrygnandi síld
í þéttum torfum yrði auðveld bráð fyrir
nótaskipin. Áður voru stundaðar reglu-
legar rannsóknir á magni og dreifingu
síldarlirfna á mismunandi árstímum,
og mátti þá fylgja eftir mismunandi
stofnum.30 Slíkar rannsóknir hafa
verið mjög takmarkaðar síðustu ára-
tugi og ekkert verið birt um þetta eftir
hrun stofnanna.
Til að skera úr um tilvist vorgots-
síldarstofnsins og tengsl hans við stofna
sumargotssíldar og norskrar síldar þarf
erfðafræðilegar rannsóknir, líkt og
nefnt er hér að framan. Síldarhreistur-
sýni til aldursgreininga, sem meðal
Fj
öl
d
i l
og
10
, m
ill
jó
ni
r)
N
um
b
er
(l
og
10
, m
ill
io
n)
0,1
1
10
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
0,1
1
10
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
0,1
1
10
0,1
1
10
0,1
1
10
0,1
1
10
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1968
1969
1970
1971
1972
1973
1974
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
3 5 7 9 11 133 5 7 9 11 13
3 5 7 9 11 133 5 7 9 11 13
3 5 7 9 11 133 5 7 9 11 13
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
Aldur (ár) / Age (years)
8. mynd. Metinn fjöldi íslenskra vorgotssílda eftir aldri (4–12 ára í milljónum) í stofninum fyrir árgangana frá 1968–2011. – Estimated
number-at-age (age 4–12 in millions) in the Icelandic spring-spawning herring stock for the year classes from 1968 to 2011.