Náttúrufræðingurinn - 2019, Síða 56

Náttúrufræðingurinn
128
1. Hughes, B.B., Beas-Luna, R., Barner, A.K., Brewitt, K., Brumbaugh, D.R., Cerny-
-Chipman, E.B., Close, S.L., Coblentz, K.E., De Nesnera, K.L. & Drobnitch, S.T.
2017. Long-term studies contribute disproportionately to ecology and policy.
Bioscience 67(3). 271–281.
2. Snorri Baldursson 2014. Lífríki Íslands: Vistkerfi lands og sjávar. Forlagið og
Opna, Reykjavík. 407 bls.
3. Lög um náttúruvernd nr. 60/2013.
4. Lög um vernd, friðun og veiðar á villtum fuglum og villtum spendýrum
nr. 64/1994.
5. Vísinda- & tækniráð 2017. Vöktun á Íslandi: Kortlagning og framtíðarsýn.
Skýrsla verkefnahóps Vísinda- og tækniráðs um rannsóknarinnviði og vöktun.
Mennta- og menningarmálaráðuneytið, Reykjavík. 63 bls.
6. Tómas Grétar Gunnarsson, Gill, J.A., Appleton, G.F., Hersir Gíslason,
Arnþór Garðarsson, Watkinson, A.R. & Sutherland, W.J. 2006. Large-scale
habitat associations of birds in lowland Iceland: Implications for conservation.
Biological Conservation 128(2). 265–275.
7. Lilja Jóhannesdóttir, Ólafur L. Arnalds, Brink, S. & Tómas Grétar Gunnarsson
2014. Identifying important bird habitats in a sub-arctic area undergoing rapid
land-use change. Bird Study 61(4). 544–552.
8. Lilja Jóhannesdóttir, Alves, J., Gill, J. & Tómas Grétar Gunnarsson. 2018. Use
of agricultural land by breeding waders in low-intensity farming landscapes.
Animal Conservation 21(4). 291–301.
9. Thorup, O. 2006. Breeding waders in Europe 2000. International Wader Study
Group, Thetford. 142 bls.
10. Menja von Schmalensee, Kristinn Haukur Skarphéðinsson, Hildur Vésteins-
dóttir, Tómas Grétar Gunnarsson, Páll Hersteinsson, Auður Lilja Arnþórsdóttir,
Hólmfríður Arnardóttir & Sigmar B. Hauksson 2013. Vernd, velferð og veiðar
villtra fugla og spendýra: Lagaleg og stjórnsýsluleg staða og tillögur um úrbætur.
Skýrsla unnin fyrir umhverfis- og auðlindaráðherra. Umhverfis- og auðlinda-
ráðuneytið, Reykjavík. 350+xi bls.
11. Heiða Gehringer 2013. Animal diversity around Mt Hekla: Roles of land
HEIMILDIR
degradation and succession. Meistararitgerð við Líf- og umhverfisvísindadeild
Háskóla Íslands, Reykjavík. 55 bls.
12. Tómas Grétar Gunnarsson 2002. Gildi langtíma rannsókna. Náttúru-
fræðingurinn 70(4). 223–230.
13. Tómas Grétar Gunnarsson 2010. Votlendi og vaðfuglar í ljósi landnotkunar.
Náttúrufræðingurinn 79. 75–86.
14. Brynja Davíðsdóttir, Tómas Grétar Gunnarsson, Guðmundur Halldórsson &
Bjarni D. Sigurðsson. 2016. Avian abundance and communities in areas reveg-
etated with exotic versus native plant species. Icelandic Agricultural Sciences
29. 21–37.
15. Glue, D.E. 1970. The bird communities of two contrasting valleys in Northwest
Iceland. Bird Study 17(3). 247–259.
16. Ólafur K. Nielsen 1980. Þéttleiki mófugla við Mývatn, Önundarfjörð og Dýra-
fjörð. Fjórða árs verkefni við Líf- og umhverfisdeild Háskóla Íslands, Reykjavík.
55 bls.
17. Kirby, J. & Guðmundur Gudmundsson. 1987. Densities of breeding waders in
Heidmörk city park, south-west Iceland. Wader Study Group Bulletin 50. 20–24.
18. Kristbjörn Egilsson, Guðmundur Guðjónsson, Kristinn Haukur Skarphéðins-
son & Jóhann Óli Hilmarsson 1998. Gróðurfar og fuglalíf á Vatnaheiðarleið á
Snæfellsnesi. Náttúrufræðistofnun Íslands (NÍ-98026), Reykjavík. 31 bls.
19. Arnþór Garðarsson, Tómas Grétar Gunnarsson & Jón Einar Jónsson 1999.
Könnun á fuglalífi á og kringum lónstæði í Þjórsárkvíslum. Líffræðistofnun
Háskóla Íslands, Reykjavík.
20. Kristinn Haukur Skarphéðinsson, Svenja N.V. Auhage & Guðmundur
A. Guðmundsson 2014. Bakkafjöruvegur: Vöktun á fuglalífi 2007–2014.
Náttúrufræðistofnun Íslands (NÍ-14008), Reykjavík. 38 bls.
21. Guðmundur A. Guðmundsson, Kristinn Haukur Skarphéðinsson & Freydís
Vigfúsdóttir 2008. Áhrif Mýraelda á fugla. Fræðaþing landbúnaðarins 2008.
419–421.
22. Yann Kolbeinsson, Árni Einarsson, Arnþór Garðarsson, Aðalsteinn Örn Snæ-
þórsson & Þorkell Lindberg Þórarinsson 2018. Ástand fuglastofna í Þingeyjar-
sýslum árið 2017. Náttúrustofa Norðausturlands, Húsavík. 47 bls.
23. Kristinn Haukur Skarphéðinsson, Borgný Katrínardóttir, Guðmundur A.
Guðmundsson & Svenja N.V. Auhage 2016. Mikilvæg fuglasvæði á Íslandi.
Náttúrufræðistofnun Íslands (Fjölrit 55), Garðabæ. 295 bls.
24. Ólafur K. Nielsen, Jenný Brynjarsdóttir & Kjartan Magnússon 2004. Vöktun
rjúpnastofnsins 1999–2003.Náttúrufræðistofnun Íslands (Fjölrit 47), Reykjavík.
110 bls.
25. Byrkjedal, I. & Thompson, D. 1998. Tundra plovers: The Eurasian, Pacific
ÞAKKIR
Við þökkum Lilju Jóhannesdóttur kærlega fyrir kortagerð og yfirlestur.
Tveir nafnlausir ritrýnar bentu á ýmislegt sem var ástæða til að laga og er
þeim einnig þakkað.
tugum ef þær halda áfram.7,8 Að auki
hefur kjarrgróður aukist mikið á Suður-
landi síðustu ár en flestum mófuglunum
fækkar þegar kjarr vex upp.54 Til þess að
talningarnar nemi áhrif slíkra breytinga
er mikilvægt að sýnið sé stórt. Það tak-
markaðist í upphafi af því vinnuframlagi
sem mögulegt var á heppilegum tíma
fyrir mófuglatalninguna. Fjöldi punkta
á Suðurlandi var hins vegar tvöfaldaður
sumarið 2016 og eykur það líkurnar
á að hægt sé að greina áhrif breyttrar
landnotkunar og annarra áhrifaþátta á
fjölda algengra mófugla á Suðurlandi í
framtíðinni.
ENGLISH SUMMARY
cOuNtiNg waders aNd assOciated
sPecies iN icelaNd
Monitoring abundance in animal
populations is important and reflects
the condition of ecosystems and human
impact on globally declining biodiver-
sity. Populations of some open-habi-
tat breeding bird species, particularly
waders (Charadrii) are very abundant
and occur in internationally important
numbers in Iceland. The study reports
on the first eight years (2011–2018) of
monitoring of common open-habi-
tat breeding birds in Rangárvallasýsla
county, South Iceland, where birds
were counted on 63 plots annually. The
long-term aim of the survey is to mon-
itor regional changes in abundance to
estimate the effects of environmental
change and to support other research
on the demography of these popula-
tions. Such short time-series give lim-
ited insight into population changes
but the structure of such surveys and
main patterns in the data are discussed.
Seven species of waders and two species
of passerines were most abundant and
were analysed further. Mean density of
species was compared to the number of
plots where species occurred to explore
how more detailed estimate of density
was predicted by species presence. The
correlation between the abundance of
difference species between years was
also assessed. Changes in abundance of
most species were limited during the
survey period except for redwing which
increased in numbers. Strong positive
relationships were found between dis-
tribution and abundance both within
species between years and between
species throughout the period. These
patterns suggest that simple monitoring
of presence reflects regional changes in
abundance well, which is promising for
developing further monitoring of these
species in Iceland.