Þjóðmál - 01.03.2020, Page 39

ÞJÓÐMÁL Vor 2020 37
Breytingar á hlutverki
Samkeppniseftirlitsins
Það verður ekki hjá því komist að spyrja
Þórdísi Kolbrúnu um stöðu Samkeppnis-
eftirlitsins, sem hefur á undanförnum árum
hlotið mikla gagnrýni fyrir óbilgirni í garð
fyrirtækja, seinagang í afgreiðslu mála, undar-
legar ályktanir og fleira í þeim dúr. Stofnunin
heyrir undir ráðuneyti Þórdísar Kolbrúnar en
er sjálfstæð stofnun samkvæmt lögum og
EES-samningnum. Það er við hæfi að spyrja
hvort henni finnist fyrrnefnd gagnrýni réttmæt
og í framhaldinu, hvort það sé hlutverk
hennar sem ráðherra að verja stofnunina
eða atvinnulífið og einstaklingana sem hana
gagnrýna?
„Það er að hluta til eðli Samkeppniseftirlitsins
að vera óvinsælt hjá stærstu og sterkustu
fyrirtækjunum í landinu. Ég hef auðvitað
fundið mikið fyrir þessari gagnrýni og átt
í samskiptum bæði við atvinnulífið sem
og Samkeppniseftirlitið. Ég hef alveg verið
óhrædd við að koma þeirri gagnrýni til hvors
aðila um sig,“ segir Þórdís Kolbrún.
„Ég er fyrst og fremst talsmaður þess að hér
ríki öflug samkeppni sem sé neytendum til
hagsbóta, útgangspunkturinn á að vera staða
neytenda en ekki fjöldi fyrirtækja á tilteknum
markaði, þótt það fari oftast saman. Ég er
búin að leggja fram frumvarp til laga þar sem
gerðar eru töluverðar breytingar á reglu-
verkinu, breytingar sem ég tel til góðs, að
auki skilvirkni og atvinnulífið hefur fagnað.
Þar er ég vissulega að taka undir sjónarmið
atvinnulífsins og Samkeppniseftirlitið var
ekki að öllu leyti sátt við þær tillögur sem þar
koma fram. Stundum hefur mér þó fundist
snúið að taka þátt í þessari umræðu, því að
Samkeppniseftirlitið er mjög sjálfstætt og
ráðherra stígur ekki inn í einstök mál. Mörg
þessara mála eru mjög huglæg og mats-
kennd, þetta er ekki bara hrein lögfræði
heldur líka hagfræði og nýjar skilgreiningar
í breyttum heimi þar sem landamæri hverfa
og svo framvegis svo að lagaumgjörðin
getur ekki tekið á öllum þáttum. Ég myndi
vilja aukna og þroskaða umræðu um sam-
keppnismál og af hverju við erum með
samkeppniseftirlit. Ég er þó þeirrar skoðunar
að Samkeppniseftirlitið geti unnið betur
með atvinnulífinu og þá sérstaklega sinnt
leiðbeiningarhlutverki sínu í auknum mæli.
Ég hef reynt að beita mér fyrir hvoru tveggja.“
En er eðlilegt að menn forðist að óska eftir
leiðbeiningum frá Samkeppniseftirlitinu
og þess heldur að gagnrýna það af ótta við
einhvers konar hefndir?
„Það er vont ef rétt er. Þannig viljum við að
sjálfsögðu ekki hafa það og það sama mætti
segja um hvaða ríkisstofnun sem er,“ segir
Þórdís Kolbrún.
„Það er mín pólitíska sýn að við eigum að nýta betur þá krafta sem verða til í
svo kölluðum PPP-verkefnum, með samstarfi opinberra aðila og einkaaðila.
Með fleiri samstarfsverkefnum hins opinbera og atvinnu lífsins náum við
fram auknum kröftum einkageirans til að keyra mál áfram og ég held að
allir njóti góðs af því, hvort sem það er í samgönguverkefnum,
í nýsköpun í atvinnulífi, innan háskólasamfélagsins eða annars staðar.“