Þjóðmál - 01.03.2020, Qupperneq 67

ÞJÓÐMÁL Vor 2020 65
Kvikmyndir og sjónvarp
Gísli Freyr Valdórsson
Silfur Egils má finna
í sögumanninum
Siglufjörður – Saga bæjar
Umsjón og handrit:
Egill Helgason
Dagskrárgerð og klipping:
Ragnheiður Thorsteinsson
Myndataka og samsetning:
Jón Víðir Hauksson
Þáttaröð í fimm þáttum,
sýnd í Ríkissjónvarpinu í upphafi árs 2020.
Fyrir nokkrum árum var ég staddur á Siglufirði
með fjölskyldunni. Við dvöldum þá á Akureyri
og ákváðum að gera okkur dagsferð norður
á Ólafsfjörð (hvaðan ég á ættir að rekja) og
í framhaldinu keyra í fyrsta sinn í gegnum
Héðinsfjarðargöng á Siglufjörð. Eins og
íslensk hjón með börn gera stoppuðum við
í bakaríi og ákváðum að rölta aðeins um
bæinn, enda veðrið gott. Ég tók mynd á
símann minn og sendi Illuga Gunnarssyni
(þetta var fyrir tíma Instagram og myndir
sendar með SMS-i), þá alþingismanni, vitandi
að hann væri ættaður frá Siglufirði. Eftir stutt
spjall sagði Illugi að ég þyrfti meira en einn
dag til að upplifa þennan merkilega bæ. Eins
og svo oft í pólitíkinni hafði hann rétt fyrir sér.
Þetta rifjaðist upp fyrir mér þegar ég
í upphafi ársins horfði á þáttaröðina
Siglufjörður – Saga bæjar, sem sýnd var í
Ríkissjónvarpinu í umsjón Egils Helgasonar.
Í fimm þáttum rekur Egill sögu bæjarins svo
gott sem allt frá landnámi fram til dagsins í
dag.
Eðli málsins samkvæmt fer meginþorri
þátt anna í umfjöllun um síldarævintýrin og
allt sem þeim tengist; uppbyggingu bæjarins,
skemmtanalífið, verkalýðsbaráttuna og
einstakan bæjarbrag Siglufjarðar á síðustu
öld. Af nægu er að taka.
Þættirnir eru viðamiklir. Fjallað er um um
upphaf byggðar í firðinum og í raun á Trölla-
skaganum öllum. Lýsingarnar á lífsbaráttu
fólks á hjara veraldar, ægilegum snjóflóðum
og öðrum náttúruhamförum á snjóþungum
vetrum síðustu alda, sjósókn íbúa í firðinum
sem bjó til margar ekkjur og föðurlaus börn,
hákarlaveiðum og gífurlega erfiðum
samgöngum sem settu svip sinn á bæinn allt
að opnun fyrrnefndra Héðinsfjarðarganga.
Í fyrsta þætti er jafnframt fjallað um áhuga-
verða viðskiptahætti íbúa á svæðinu. Íbúar
á Tröllaskaga stunduðu launverslun við
Englendinga, Hollendinga og aðra erlenda
kaupmenn sem þangað komu, framhjá
einokun Dana. Það var ekki eins og hið
opinbera vald næði svo langt norður til að
stöðva þau viðskipti. Þetta setti tóninn fyrir
það sem koma skyldi, Siglfirðingar létu ekki
sérfræðinga að sunnan segja sér hvernig þeir
áttu að lifa og starfa – hvorki fyrr á öldum né
á tímum þeirrar uppbyggingar sem fylgdi
síldarævintýrunum á 20. öld.