Strandapósturinn - 01.06.1981, Síða 47

hafast að, hinir meina sér Ieyfist það. Eða er skýringarinnar á
framferði Homstrendinga að leita í árferði skorts og eymdar, og
var það einskær sultur, sem rak þá til að gera sér gott af vistum
Hollendinga meðan færi gafst til? Síðari skýringin er öllu lík-
legri. Ymislegt bendir til, að viðhorf upplýstra manna til út-
lendinga hafi verið farin að breytast verulega á síðari hluta 18.
aldar. Innréttingarnar í Reykjavík komast á fót fyrir harðfylgi
Skúla Magnússonar og uppi eru margs konar áætlanir um iðnað
og endurbætur atvinnuveganna í landinu að erlendri fyrirmynd.
Víkur þá sögunni aftur að sýslumanninum á Skutulsfirði, Er-
lendi Ólafssyni, eindregnum talsmanni umbóta og framfara að
erlendri fyrirmynd. Hugmyndum hans er m.a. þannig lýst í
Öldinni átjándu: „Erlendur Ólafsson, sýslumaður Isfirðinga, vill
láta koma á fót fiskimannabæ á Vestfjörðum,, helst á Skutuls-
fjarðareyri, og fá Englendinga og Hollendinga til þess að setjast
þar að. Þangað vill hann líka fá útlenda handverksmenn, segla-
gerðarmenn, kaðlara, trésmiði, sútara og skósmiði. Þessar tillög-
ur ber hann fram í riti um viðreisn íslands, er hann hefur sent
landsnefndinni.“ Einnig vildi Erlendur láta kenna íslendingum
að veiða síld í net, rækta matjurtir, þurrka mýrar, slétta tún og
hefja saltvinnslu. Af öllu þessu verður að draga þá ályktun, að
sýslumaður hafi verið skipbrotsmönnum vinveittur og viðhorf
hans verið allt annað en Skúla Magnússonar 40 árum fyrr,
meðan hann var ungur og kappsfullur sýslumaður í Skagafirði.
Ekki hef ég séð heimildir um kæru eða eftirmála vegna yfirgangs
Hornstrendinga í umræddu tilviki, enda minnist dagbókarhöf-
undur ekki á neitt slíkt í frásögn sinni, og komu þeir þó við í
Kaupmannahöfn á heimleiðinni, þar sem þeir gengu á fund
sendiherra Hollendinga og hlutu hjá honum nauðsynlega fyrir-
greiðslu. En snúum okkur aftur að strandmönnum þar sem þeir
standa ferðbúnir í Bolungavik:
Þegar við höfðum komið farangri okkar fyrir í bátum snemma
morguns 13. september, héldum við af stað fótgangandi eftir
vegi, sem var svo grýttur, að heita mátti ófær. Það jók mjög á
erfiði göngunnar hve þung stígvél okkar voru, en í þeim urðum
45