Skessuhorn - 20.12.2022, Síða 102

ÞRIÐJUDAGUR 20. DESEMBER 2022102
Á fallegum degi síðla hausts ekur
blaðamaður Skessuhorns fram
Haukadalinn að bænum Stóra­
­Vatnshorni og skynjar andrúms­
loft tveggja heima. Annars vegar
hins hefðbundna búskapar og hins
vegar alþjóðlegs anda. Erlendir
ferðamenn á leið að Eiríksstöðum
renna hjá og aðrir mæta í sína
fyrir fram bókuðu gistingu. Erindi
dagsins er að spjalla við ferða­
þjónustubóndann, kennarann og
búfræðinginn Jóhönnu Sigrúnu
Árnadóttur sem gjarnan er kölluð
Hanna Sigga. Hér býr hún ásamt
fjölskyldu sinni og ættin hennar
hefur setið jörðina í um 300 ár.
Það var samt ekki sérstaklega fyrir­
hugað hjá henni að taka við því
hlutverki að halda þeirri línu áfram
á staðnum, en það stefndi bara allt
einhvern veginn í þá átt.
Fallegt á Hólum
Við viljum vita meira um þetta. Þú
ert sem sagt frá Stóra­Vatnshorni?
„Já, ég er alin upp hér, yngst af sex
systkinum, fædd árið 1974. Eins og
gekk og gerðist var ég í grunnskóla
á Laugum í Sælingsdal en var svo
ýmist í menntaskóla í Reykjavík eða
á Akranesi þar til ég tók stúdents­
prófið frá Fjölbraut í Ármúla. Það
var af íþróttabraut, ég hef alltaf haft
áhuga á íþróttum og sinnt félags­
starfi þeim tengdum. Þegar ég var
búin með stúdentinn var ég ekk­
ert sérstaklega að hugsa um að
gerast bóndi, en búfræðinám á
Hólum varð samt fyrir valinu. Þá
var þar hestatengd búfræði og það
var nýbúið að breyta úr tveggja ára
námsbraut niður í eins árs braut.
Mér leið vel á Hólum, þar er mjög
fallegt og minnti mig svolítið á
dalinn heima,“ segir Hanna Sigga.
Kynntust á Hólum
Hún er Dalakona langt aftur í
ættir. „Foreldrar mínir eru Guð­
rún Ágústsdóttir sem er frá Kirkju­
skógi og Árni Benedikt Ólafs­
son sem er frá Hömrum. Afa­
bróðir minn bjó hér á sínum tíma
og pabbi og bróðir hans keyptu af
honum. Ég er alin upp hér í gamla
bænum, yngst af sex systkinum.
En þegar ég fór í búfræðina voru
þau flest flutt að heiman. En ég
var ekkert að spá í búskap þegar ég
ákvað að fara í þetta nám, var bara
að hugsa um að það gæti orðið
skemmtilegt, sem það og var. Svo
fór ég sumarið 1995 í verknám
að Kjóastöðum í Biskupstungum.
Þá var búið þar með hross og við
vorum þar bæði við Valberg Sig­
fússon maðurinn minn; við tókum
saman eftir að hafa kynnst í nám­
inu á Hólum. Valberg er reyndar
fæddur og uppalinn á höfuð­
borgarsvæðinu en líður samt mjög
vel í sveitinni. Hann var mikið í
sveit á yngri árum og það hefur
örugglega haft sitt að segja,“ segir
Hanna Sigga. Þau eiga tvo syni,
Vigni Smára 22ja ára og Baldur
sem er 14 ára.
Ríkisféhirðir
Að verknáminu loknu kallaði
atvinnulífið á unga parið um sinn.
„Eftir að ég lauk náminu á Hólum
fór ég að vinna í sláturhúsinu í
Búðardal og svo í kjötvinnslu í
Reykjavík, þar sem við bjuggum
þá. Það var allt í lagi að vera í þétt­
býlinu, en mér fannst samt eitt­
hvað toga mig í burtu. En svo fór
Valberg að vinna á Leirubakka í
Landssveit og ég fór þangað líka
og fór að vinna á Heklusetrinu.
Um haustið fór hann svo í bú­
vísindadeildina á Hvanneyri. Þá
gerðist ég það sem kallast ríkis­
féhirðir, þ.e. ég var fjármaður þar
einn vetur auk þess að leysa af við
að sinna loðdýraræktinni. Þetta
var ágætt framhald af námsárinu á
Hólum,“ segir Hanna Sigga. „Svo
bauðst okkur tækifæri á að fara
og vinna á hestabúgarði í Þýska­
landi um sumarið. Það var í Suð­
ur­Þýskalandi og þar voru íslenskir
hestar, en líka brasilískir, sem voru
eitthvað stærri en þeir íslensku. En
eigandinn leitaðist við að þeir yrðu
tamdir og riðið eins og íslenska
hestinum. Það er tölt í því kyni
líka; fimm gangtegundir eins og í
íslenska hestinum.“
Kennaranám
Þegar þau komu heim var Hanna
Sigga búin að taka ákvörðun um
að fara í Kennaraháskólann. „Mér
fannst að það nám myndi nýtast
í svo margt. Ég útskrifaðist svo
þaðan árið 2000 og Valberg hafði
útskrifast úr sínu námi á Hvanneyri
árið áður. Við bjuggum í Reykja­
vík þegar þetta var og ég kláraði
grunnnámið á þessum tilheyrandi
þremur árum. Þegar ég útskrifaðist
var ég ófrísk að eldri syninum og
eftir að ég eignaðist hann fluttum
við um tíma norður á Hóla þar sem
ég var búin að fá kennarastöðu. Það
var mín fyrsta reynsla af kennslu og
mér líkaði vel. Ég kenndi yngstu
árgöngunum á Hofsósi og í ung­
lingadeild líka. Við bjuggum þarna
í hálft annað ár en fórum svo til
Uppsala í Svíþjóð þar sem Valberg
tók meistarapróf í erfðafræði. Ég
var þá mikið ein með ársgamlan
strákinn og hálfleiddist. En ég var
reyndar ekki lengi þarna, bara í
nokkra mánuði þangað til ég fór
heim til að aðstoða við búskap­
inn. Ég hugsa að mér hefði ekkert
leiðst hefðum við verið lengur, það
er mikilvægt að geta tengst sam­
félaginu þar sem maður býr,“ segir
Hanna Sigga.
Heim í Haukadal
Hún segir að þau hafi á þessum
tímapunkti ekkert verið farin að spá
í hvar þau vildu búa að loknu námi.
„Öll systkini mín voru fyrir sunnan
og foreldrar mínir bjuggu á Stóra­
­Vatnshorni. Þau voru með um 500
fjár en voru líka með ferðaþjónustu
og voru ein af frum kvöðlunum í
þeirri grein, byrjuðu árið 1988 og
voru í Ferðaþjónustu bænda. Fyrst
leigðu þau út gamla bæinn eftir að
hafa byggt nýtt hús hér sem við
búum í núna. Svo höfðu þau byggt
tvo bústaði sem þau leigðu út líka.“
segir hún. „En það þróaðist þannig
að við tókum við jörðinni hér árið
2003 og foreldrar mínir fluttu yfir
í Búðardal. Þau eru miklar félags­
verur og njóta sín vel þar, en koma
auðvitað eins og hentar hingað og
hafa hjálpað okkur mjög mikið.“
Búskapurinn
og kennslan
„Fljótlega eftir að við komum
hingað var haft samband við mig
úr Búðardal og mér boðið kennslu­
starf í Auðarskóla og þar vinn ég
enn,“ segir Hanna Sigga. Eftir að
þau tóku við hafa þau haldið áfram
með ferðaþjónustuna og byggt
bústaði til viðbótar auk þess að
leigja áfram út gamla bæinn. Hún
segir þó að þau loki fyrir gistinguna
yfir vetrartímann þegar mest mæðir
á í kennslunni og ýmsu öðru. „Við
erum bara með þetta yfir sumarið
en höfum núna teygt okkur aðeins
yfir í apríl og október. Síðustu árin
höfum við haft starfsmann til að
annast helstu störf í kringum ferða­
þjónustuna, en sjáum hins vegar
um búskapinn við fjölskyldan.“
Á álagstíma eins og að vorinu
segir Hanna Sigga að það séu eigin­
lega tveir vinnudagar á sólarhring
hjá sér. Hún þarf þá að sinna sauð­
fénu eftir hefðbundinn vinnudag í
skólanum. „Við erum með um fimm
hundruð fjár eins og var hjá for­
eldrum mínum og erum ekkert sér­
staklega að spá í að minnka bústofn­
inn. En þetta er ekki alveg auð­
velt því við erum ekki orðin nema
20 manns í dalnum sem smölum
þessu,“ segir hún. „Fyrir utan féð
hafa alltaf verið nokkrir hestar hérna
til að nota við smölun. Ég byrjaði að
fara með pabba í leitir þegar ég var
þrettán ára og á góðar minningar
um það. Leitirnar hér eru stundum
kallaðar kakóleitir og meiningin er
sú að þetta séu léttar leitir. En þær
eru hins vegar alls ekki léttar, því
hlíðarnar hér eru ansi brattar og
háar,“ segir Hanna Sigga.
Hversdagsleikinn
skiptir máli
Talið berst að kennarastarfinu og
Hanna Sigga segir að það eigi vel
við sig að kenna. „Nú er ég að slaga
í fimmtugt og hef verið að kenna
í Búðardal síðan haustið 2002
fyrir utan námsleyfi og fæðingar­
orlof þegar yngri sonurinn fæddist
árið 2008,“ segir hún. „Ég nýtti
námsleyfið í að taka meistaranám
við Kennaraháskólann.“
Það tók tíma að skrifa loka­
ritgerðina í meistaranáminu.
Hanna Sigga gerði svokallaða starf­
endarannsókn, þ.e. rannsókn sem
kennari gerir á eigin starfi með það
að markmiði að skilja það betur og
þróa það til betri vegar. „Þetta tók
tíma vegna þess að það er ekki ein­
falt að skoða sjálfan sig í kennslu.
Ég velti fyrir mér hvað ég ætti að
skrifa því mér fannst að allt væri svo
venjulegt í skólastofunni og lítið
væri beinlínis að þróast. En leið­
beinandinn benti mér á að hlusta
betur á krakkana og umhverfið,
það væri örugglega eitthvað að ger­
ast. Þegar ég fór eftir þessu sá ég
að málið var að veita hversdagsleik­
anum athygli í stað þess að bíða
eftir að eitthvað sérstakt gerðist
allt í einu. Ég var sem sagt að bíða
eftir einhvers konar flugeldum – en
átti þess í stað að hlusta eftir krökk­
unum og sjá hvernig þau bættu við
sig og styrktust í námi. Í því felst
greiningin á árangri mínum. Þegar
ég hafði náð þessu gekk ritgerðin
mun betur.“
Auðarskóli
Í Búðardal er samrekinn leik­
grunn­ og tónlistarskóli og Hanna
Sigga segir að það gangi vel. „Það
eru um 80 börn í skólanum, 25­30 í
leikskólanum og mismunandi fjöldi
í tónlistarskólanum. Þetta er ekki í
sama húsi, en allt á sömu torfunni
í Búðardal. Ég er núna umsjónar­
kennari 3. og 4. bekkjar sem í eru
sautján börn. Við vinnum á mjög
fjölbreyttan hátt með aldurshópana
eftir aðstæðum og verkefnum. Svo
er þetta lítið samfélag sem er yfir­
leitt kostur en getur líka alveg
reynt svolítið á. Ég hef reyndar
ekki kennt systkinabörnum mínum
en ég hef kennt syni mínum,“ segir
hún brosandi.
Í skólanum eru engir innflytj­
endur en talsvert um skiptinema
svo sem í 10. bekk. Þau eru frá
ýmsum löndum og má sem dæmi
nefna Þýskaland, Ítalíu og Pólland.
Hvernig gengur að púsla saman
búskapnum, kennslunni og ferða­
þjónustunni? „Eigum við ekki bara
að segja að það gangi vel, ég er
alla vega í þessu öllu ennþá,“ segir
hún og hlær. Það eru hins vegar
stundum ansi langir vinnudagar
hjá mér. En ég hef mætt skilningi í
skólanum ef búskapurinn kallar og
mér er treyst fyrir því að vinna það
upp. Það er mikilvægt að geta haft
þann sveigjanleika.“
Nú er komið að því að kveðja
Jóhönnu Sigrúnu Árnadóttur,
verkin kalla, ferðamenn knýja á dyr
og það er fullbókað í gistingunni.
Hér er blómlegur búskapur og
mikill kraftur í fólki.
Innar í dalnum eru Eiríksstaðir,
þar sem sjálfur Eiríkur rauði bjó
áður en hann sigldi til Ameríku
fyrstur norrænna manna. Hanna
Sigga og Valberg eru yngstu bænd­
urnir í Haukadal og fjölskyldan
er ekki á förum. Hér býr duglegt
fólk og tengir við slóðir feðranna.
Sóknarkirkjan er nánast við bæjar­
hlaðið. „Margt af fólkinu mínu er
grafið hér,“ segir viðmælandi minn
að lokum.
gj
Að veita hversdagsleikanum athygli
Rætt við kennarann og ferðaþjónustubóndann Hönnu Siggu á Stóra-Vatnshorni í Haukadal
Hanna Sigga.
Bærinn er kyrfilega merktur við veginn svo ferðamennirnir rati á réttan stað.
Það er fallegt í Haukadalnum. Hér er horft út dalinn, Haukadalsvatn fjær.