Úrval - 01.03.1960, Blaðsíða 29

í'Prof. U Sckiroff:
Var það til, ævintýralandið, sem
gríski heimspekingurinn Plato
sagði frá, eða var það ekki til?
ATLANTIS — sögn eða sannindi
ELZTU frásagnir um Atlan-
tis, hina stóru þjóðsöguey, er
að finna í ritum gríska heim-
spekingsins Platos, en hann var
uppi á árunum 427 til 347 fyr-
ir Krists burð eftir voru tíma-
tali.
Samkvæmt því, sem Plato
segir, lá Atlantis í Atlantshafi,
og var byggð fólki með mjög
þroskaða menningu, en hafði
sokkið í sæ löngu fyrir upphaf
tímatals vors.
Það verður ekki sagt frá því
í einstökum atriðum, sem Plato
reit. 1 frásögn hans er þó ekk-
ert það að finna, sem útilokað
er frá sjónarmiði vísindanna í
dag. En Plato nefnir jafnvel
hluti, sem ekki geta hafa verið
þekktir af vísindum fomaldar-
innar.
Plato gat svo sannarlega ekki
vitað neitt um Ameríku, en það
sem hann segir um Atlantis,
gerir það mögulegt að landið
heyri til nýjum hluta jarðar,
sem komið sé til þegar haldið
sé þvert yfir hafið í vestur frá
Atlantis. Nú á dögum nefnum
við þetta land Ameríku.
Plato vissi heldur ekki að fyr-
ir daga hins „klassiska Hellas-
ar“ höfðu verið stór og voldug
ríki í Grikklandi. Það er fyrst
við uppgröft á síðustu öld, sem
egiska menningin hefur komið
í ljós, eldri hinni hellenisku. En
einmitt með nákvæmri lýsingu
á þessari menningu hefst frá-
sögn Platos um Atlantis.
Hér við bætist að Plato hafði
ekki hugmynd um hvernig Te-
nochtitlan, hin forna höfuðborg
Aztekanna, leit út, né heldur
þekkti hann sagnir Azteka, sem
skýra frá því, að höfuðstaður
þeirra, Tenochtitlan, hafi verið
reistur eftir fyrirmynd fyrri
höfuðborgar í frumheimkynn-
um þeirra, sem sagnir nefndu
Aztlan. Þó minnir lýsing Platos
á höfuðborg Atlantis einkenni-
lega mikið á Tenochtitlan.
Ef frásögn Platos hefði aðeins
á einum eða tveimur stöðum
fallið saman við þekkingu vís-
indanna nú á dögum, þá hefði
verið unnt að ætla að um tilvilj-
un hefði verið að ræða. En lýs-
ing hans öll er einmitt í sam-
ræmi við þekkingu manna nú.
23