Saga - 2020, Page 83

konar höfuðból ættarinnar. Aðalástæðan var þó heilsufar Ingibjargar
og þau áhrif sem skyndilegt andlát Eiríks hafði haft á hana. Kvaðst
prófastur óttast að það kynni að hafa alvarlegar afleiðingar að hafna
óskum hennar um heimagröft.75
Sorg eftirlifandi maka virðist líka hafa valdið miklu um að stofn -
aður var grafreitur að Breiðavaði í Eiðasókn árið eftir en þá lést
Guðlaug Jónsdóttir, eiginkona Jónasar Eiríkssonar sem þá var að
láta af skólastjórn á Eiðum og flytja að Breiðavaði. Jónas fór þess á
leit við Einar í Kirkjubæ að hann jarðaði Guðlaugu þar heima og
varð hann við því áður en leyfis var aflað. Kvaðst Einar hafa látið til
leiðast vegna þess hve „heilög“ ósk Guðlaugar um heimagröft var í
huga Jónasar. Bar hann einnig við ástríki hjónanna, sorg ekkilsins
sem og guðhræðslu beggja hjónanna og kvaðst loks hafa ráðist í að
jarða Guðlaugu á sama hátt og með sömu skilyrðum og Eirík í Bót.
Þrátt fyrir þetta kvaðst Einar almennt mótfallinn heimagreftri.76
Virðist sem hann hafi tekið á þessum tveimur málum út frá sál-
gæslusjónarmiðum þótt hann þar með færi út á jaðar þess sem emb-
ætti hans heimilaði honum. Prófastinum fannst þó sýnilega nauð -
syn legt að réttlæta gerðir sínar er hann lét undan þrýstingi bænda.
Í þeim varnöglum sem hann sló örlar á varnarleik kirkjunnar manna
í átökunum sem hafin voru um útförina.
Í Bót og á Breiðavaði virðast fyrst og fremst tilfinningalegar
ástæð ur hafa legið því til grundvallar að farið var á svig við hefð -
bundna útfararsiði, það er sorg og harmur eftirlifandi maka sem
óskuðu að hafa gröf ástvinar sem næst sér. Sorg og söknuður auk
óskar deyjandi ástvinar olli því líka að árið 1908 fóru hjónin Einar
Gunnlaugsson og Margrét Jónsdóttir á Höskuldsstöðum í Breiðdal
fram á við prófast að hann útvegaði þeim heimild stjórnarráðsins til
að taka upp grafreit á jörð sinni. Höfðu þau þegar jarðað þar unga
dóttur sína að hennar eigin ósk í banalegunni. Hafði sóknarprestur-
inn, Þorsteinn Þórarinsson í Heydölum, látið til leiðast að jarða
hana í hinum „fyrirhugaða grafreit“. Þorsteinn kvaðst ekki hafa
fengið af sér að synja um þessa ósk enda mælti öll sanngirni með að
leyfið yrði veitt. Líklega hefur presturinn þó aðeins kastað moldum
á líkið sem þá hefur verið búið að grafa er hann kom að Höskulds -
átökin um útförina 81
75 ÞÍ. Bps. C.V.33.A. Bréf til biskups frá prestum og leikmönnum. Einar Jónsson
til biskups 4. febrúar 1905.
76 ÞÍ. Stjórnarráð Íslands, 1. skrifstofa. B/24-16. Bréfasafn. Einar Jónsson til bisk-
ups 21. júlí 1906.