Saga


Saga - 2020, Page 172

Saga - 2020, Page 172
LANDNÁM ÍSLANDS. ÚR FyRIRLESTRARÖÐ MIÐALDASTOFU HÁSKÓLA ÍSLANDS 2014‒2015. Ritstj. Haraldur Bernharðsson. Mið - aldastofa Háskóla Íslands. Reykjavík 2019. 354 bls. Miðaldastofa Háskóla Íslands hefur, undir styrkri stjórn Haraldar Bern - harðs sonar, á undanförnum árum staðið fyrir þróttmiklu fyrirlestrahaldi sem er fyrir löngu orðið að föstum punkti í dagskrá allra þeirra sem hafa áhuga á miðöldum og íslenskum fræðum. Þessir fyrirlestrar hafa verið geysivel sóttir, oft þannig að legið hefur við örtröð, og þeir hafa vakið athygli langt út fyrir háskólasamfélagið. Á dagskrá eru jafnan stakir fyrir- lestrar en líka hafa verið skipulagðar fyrirlestraraðir um afmörkuð efni og er bókin Landnám Íslands afrakstur einnar slíkrar. Í fyrirlestraröðinni um landnámið sem fram fór veturinn 2014‒2015 voru flutt 28 erindi og birtist sléttur helmingur þeirra á þessari bók. Rannsóknir á landnámi Íslands hafa til skamms tíma skipst í tvær grein - ar sem ekki hafa alltaf viljað mjög mikið af hvor annarri vita. Lengi vel, á nítj- ándu öld og fram eftir þeirri tuttugustu, var talið að Landnámabók væri svo traust og greinargóð heimild að ekki þyrfti að leita annað til að skilja hvers vegna og hvernig landnámið átti sér stað. Á síðustu hálfu öld eða svo hefur tvennt gerst: Annars vegar hefur trú fræðimanna á gildi Landnáma bókar sem heimildar um sjálft landnámið dvínað, ef ekki gufað upp með öllu, og hins vegar hefur geysimiklum fornleifa- og fornvistfræðigögnum verið safnað sem varða bæði landnámið sjálft og líf fyrstu kynslóða Íslend inga á níundu og tíundu öld. Um þetta síðara efni er litla fræðslu að fá í þessari bók. Einu und- antekningarnar eru greinar Gunnars Karlssonar, sem víkur talsvert að forn- leifum í yfirliti sínu um sögu landnámsrannsókna, og Árna Einarssonar sem skrifar um garðakerfið mikla á Norðausturlandi sem hann hefur unnið ötul- lega við að kortleggja undanfarin ár. Það vill raunar þannig til að frá því að þeir fluttu fyrirlestra sína hafa þeir báðir gefið út miklu umfangsmeiri rit um sömu efni en bók Gunnars, Landnám Íslands, kom út 2016 og bók Árna, Tíminn sefur. Fornaldargarðarnir miklu á Íslandi, kom út 2019. Að öðru leyti er greina- safnið að stærstum hluta helgað mið alda frásögnum um landnámið, einkum og sér í lagi Landnámabók. Tvær greinar lenda þó á milli í þessari flokkun, annars vegar grein Þorsteins Vilhjálms sonar um skip og siglingar og hins vegar grein Kristjáns Árnasonar um íslenska tungu og landnám hennar. Ásamt inngangsgrein Gunnars eru þessar tvær greinar sýnilega hugsaðar sem stöðumat, yfirlit sérfræðinga um stöðu þekkingar og rannsókna á sínu sér - sviði, og þær hefðu sómt sér vel í riti á borð við greinasafnið Um landnám á Íslandi sem kom út 1998 í ritstjórn Guðrúnar Ásu Grímsdóttur. Þar var því greinilega stillt þannig til að fengnir voru sérfræðingar sem hver og einn gerði grein fyrir sínu sviði, fremur en endilega eigin kenningum, og þannig var reynt að bregða upp heildarmynd af stöðu þekkingar um landnámið. Þar var ritdómar170
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184
Page 185
Page 186
Page 187
Page 188
Page 189
Page 190
Page 191
Page 192
Page 193
Page 194
Page 195
Page 196
Page 197
Page 198
Page 199
Page 200
Page 201
Page 202
Page 203
Page 204
Page 205
Page 206
Page 207
Page 208
Page 209
Page 210
Page 211

x

Saga

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Saga
https://timarit.is/publication/775

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.