Læknaneminn - 01.04.2008, Side 88

Aukið nýgengi nýrnafrumukrabbameins skýrist því ekki
af tilfellum greindum við krufningu.
Nýrnafrumukrabbamein á fslandi
2001-2005
Helga Björk Pálsdóttirl, Vigdís Pétursdóttir2, Sverrir
Harðarson2,l, Eiríkur Jónsson3,l, Guðmundur V. Ein-
arsson3, Tómas Guðbjartsson3,l
lLæknadeild Háskóla Islands, 2rannsóknarstofa LSH í
meinafræði, 3þvagfæraskurðdeild Landspítala háskólas-
júkrahúss
Inngangur:
Nýrnafrumukrabbamein er langalgengast illkynja æxla
í nýrum. Á síðustu árum hefur nýgengi þess aukist hér
á landi og er nú með því hæsta sem gerist í heiminum.
Þessi hækkun á nýgengi hefur að hluta verið skýrð með
tilviljanagreindum æxlum vegna tilkomu aukinnar
notkunar á tölvusneiðmyndum og ómskoðunum
við uppvinnslu sjúkdóma í kviðarholi. Tilgangur
rannsóknarinnar var að kanna tíðni tilviljanagreiningar
á fimm ára tímabili, 2001-2005, og bera saman við
fyrri rannsóknir hér á landi. Einnig að kanna áhrif
tilviljanagreiningar á æxlisstærð, gráðun og stigun
æxlanna.
Efniviður og aðferðir:
Rannsóknin er afturvirk og nær til allra einstaklinga
sem greindust með nýrnafrumukrabbamein á Islandi á
árunum 2001-2005. Hún er hluti af stærri rannsókn á
nýrnafrumukrabbameini á íslandi. Nöfn sjúklinga fengust
úr Krabbameinsskrá og klínískar upplýsingar voru fengnar
úr sjúkraskrám og vefjafræðiskrá rannsóknarstofu LSH í
meinafræði. Litið var sérstaklega á tilviljanagreind æxli
og þau borin saman við æxli greind vegna einkenna. Með
tilviljanagreiningu er átt við nýrnafrumukrabbamein sem
greinast við rannsóknir á einkennum eða sjúkdómum
ótengdum meininu. Athugaður var aldur ogkyn sjúklinga,
æxlisstærð, vefjagerð, Fuhrman gráða og TNM-stigun
æxlis. Þessar upplýsingar voru síðan bornar saman við
eldri rannsóknir, þ.e. sjúklinga greinda 1971-2000.
Niðurstöður:
Alls greindust 212 sjúklingar á rannsóknartímabilinu,
þar af 130 karlar og 82 konur. Meðalaldur sjúklinga
við greiningu var 64,4 ár. Af þessum 212 sjúklingum
greindust 132 vegna einkenna (62%), þar sem verkir
í kvið/síðu (52%) og bersæ blóðmiga (42%) voru
algengustu einkennin. Hinir 80 sjúklingarnir greindust
fyrir tilviljun (38%), oftast vegna tölvusneiðmyndatöku
og ómskoðunar. Tilviljanagreining jókst á tímabilinu,
eða frá 29% árið 2001 í 51% árið 2005. Æxli greind við
tilviljanagreiningu voru minni, eða 5,6 cm samanborið
við 7,6 cm í mesta þvermál. Tilviljanagreindu æxlin voru
á lægri stigum (68% á móti 34% á stigum I+II) og gráðun
(82% á móti 53% á gráðu I+II) en æxli greind vegna
einkenna.
Ályktun:
Tilviljanagreining nýrnafrumukrabbameins er vaxandi
hér á landi og á síðustu árum greindist allt að helmingur
fyrir tilviljun. Þetta skýrist að mestu leyti vegna
aukningar á tölvusneiðmyndatöku í kviðarholi, en 53%
tilviljanagreindu æxlanna voru greind með þessum hætti.
Tilviljanagreindu æxlin eru á lægri stigum og gráðu en
vefjagerð er sambærileg. Þessar niðurstöður eru mjög
áþekkar eldri rannsóknum hér á landi en ljóst er að
aukning í tilviljanagreiningu er ekki eins hröð og hún
hefur verið síðasta áratug.
Botnlangabólga í börnum - Einkenni,
greining og meðferð
Hjörtur Haraldssonl, Þráinn Rósmundssonl,2, Kristján
Óskarssonl,2, Jón Gunnlaugur Jónassonl,3, Ásgeir
Haraldssonl,2
lLæknadeild Háskóla Islands, 2Barnaspítali Hringsins á
LSH, 3Rannsóknastofa í meinafræði á LSH.
Inngangur:
Botnlangabólga er mjög algengur sjúkdómur og getur
reynst lífshættulegur ef ekki er brugðist skjótt og rétt
við. Gjarnan er talið eðlilegt að um 20% botnlanga
sem fjarlægðir eru með aðgerð vegna gruns um
botnlangabólgu reynist óbólgnir. Litið er á þetta sem
ásættanlegt til að takmarka hættuna á að vangreina
botnlangabólgu. Tilgangur þessarar rannsóknar var
að kanna botnlangabólgu barna á tveimur tímabilum
á Barnaspítala Hringsins og Sjúkrahúsi Reykjavíkur.
Skoðaðar voru klínískar greiningar og þær bornar saman
við meinafræðilegar greiningar. Þá voru klínísk einkenni
barnanna skráð sem og rannsóknarniðurstöður, meðferð
og afdrif sjúklinganna. Meginmarkmið rannsóknar-innar
var að auka þekkingu á botnlangabólgu barna á íslandi.
Efniviður og aðferðir:
Alls 100 börn (<16 ára) sem fóru í botnlangatöku á
Barnaspítala Hringsins á árinu 2006 voru tekin inn í
rannsóknina sem og 100 börn frá árinu 1996. Upplýsingum
um kyn, aldur, klínísk einkenni, rannsóknarniðurstöður
og meðferð var safnað úr sjúkraskýrslum. Einnig var mat
skurðlækna á ástandi botnlanga borið saman við mat
meinafræðinga. Öll sýni ársins 2006 voru endurskoðuð af
nema og matið borið saman við fyrra mat meinafræðinga.
Þá var gerður samanburður á niðurstöðum m.t.t. opinna
aðgerða og aðgerða með kviðsjá (e. laporoscopy). Loks
voru ýmis atriði sem eru notuð til greiningar á bráðri
botnlangabólgu athuguð. Tímabilin voru borin saman
þegar við átti.
Niðurstöður:
Álíka hátt hlutfall óbólginna botnlanga var fjarlægt
bæði rannsóknarárin, eða 18% árið 2006 og 20% árið
1996. Stúlkur eru marktækt stærri hópur sjúklinga með
eðlilega botnlanga (p=0,008) og þeir sem fara í aðgerð
með kviðsjá eru nær eingöngu stúlkur. Rof á botnlanga
var jafn algengt á báðum árum, 14% hvort árið. Tími frá