Úrval - 01.11.1966, Blaðsíða 13

ÞEGAR BIRNIRNIR LEGGJAST í VETRARDVALA
11
staðreynda þrátt fyrir þessi nýju
tæki. Fyrst varð að veiða birnina í
gildru án þess að meiða þá. Síðan
varð að skjóta að þeim svæfingar-
lyfi og festa síðan á þá litmerki,
meðan þeir voru í dáinu, svo að
unnt reyndist að þekkja þá að. Var
það gert á þann hátt að festa númer-
uð plastmerki af ýmsum litum við
bæði eyrun. Síðan varð að vega og
mæla þessi risavöxnu dýr, meðan
þau lágu í dáinu, og ákvarða kyn
þeirra. A nokrra voru fest háls-
bönd, og við þau fest útvarpssendi-
tæki, sem sendu frá sér útvarps-
merki, og var um að ræða mismun-
andi tíðni merkjanna fyrir hvern
einstakan björn, þannig að unnt
væri að þekkja þá sundur á merkj-
unum.
Fylgzt var með atferli fjögurra
slíkra útvarpsbjarna, frá rannsókn-
arstofu í Gjárþorpinu í Gulsteina-
garði, en hún gat tekið á móti út-
varpsmerkjum í allt að 12 mílna
fjarlægð allan sólarhringinn. Vís-
indamenn úti á víðavangi gátu tek-
ið við merkjum frá hinum björnun-
um. Þegar einhver óvenjuleg merki
tóku að berast frá einhverri sendi-
stöðinni, ákvörðuðu Craighead-
bræðurnir staðsetningu bjarnarins
með hjálp áttavita og lögðu þeir af
stað inn í hina þéttu skóga, stund-
um allt að 10 mílna leið, til þess
að ganga úr skugga um, hvað merki
þessi merktu. Þeir komust að því,
að þegar merkin hættu og heyrðist
svo á ný sitt á hvað, merkti slíkt, að
björninn væri að grafa sér híði eða
troða sér inn í það. Óregluleg merki
gáfu til kynna, að björninn væri
á gangi eða að hreyfa sig á annan
hátt, og stöðug, háttbundin merki
táknuðu blund.
Sterk gildra, sem gerð var úr
stórum skolprörum úr stáli, var not-
uð til þess að handsama birnina.
Síðan var skotið að þeim svæfingar-
lyfi. Mikla varáð varð að viðhafa,
hvað snerti skammt svæfingarlyfs-
ins, því að ekki var vitað, hver
væri hinn hæfilegi skammtur fyrir
birni. Eitt sinn fékk húnn of mikinn
skammt, og varð John þá að gera
á honum lífgunartilraunir. Einnig
var um að ræða, hvað útvarpssendi-
stöðvarnar snerti. Einn björninn
settist niður í læk og setti stöðina
um leið úr sambandi. En eftir
nokkurn tíma höfðu samt samtals
300 birnir náðst og hlotið hina réttu
„meðhöndlun.“
Á bjarndýraslóðum. Fyrir nokkr-
um sumrum ók ég með Craighead-
bræðrum að gildru, sem björn hafði
veiðzt í. Hann var svæfður. Síðan
lyftu fjórir menn honum og lögðu
hann á netatrossu, sem notuð er til
þess að lyfta vörum í upp úr skips-
lestum. Honum var lyft hægt í
einskonar krana. Síðan var hann
veginn og sýndi vogin 450 pund.
„Þétta er bara lítill karl“, sagði
Frank. Svo merkti hann hann,
mældi eyrun og skrokklengdina og
tóku blóðsýnishorn. Aðstoðarmenn-
irnir tóku á meðan för af tönnum
og hrömmum bjarnarins í plastefni,
en með rannsókn slíkra fara tókst
einmitt að finna örugga aðferð til
þess að ákvarða aldur bjarnanna
mjög nákvæmlega.
Svo opnaði björn nr. 114 augun
skyndilega. Að nokkrum mínútum
liðnum settist hann síðan upp á