Úrval - 01.08.1968, Page 38

36
ÚRVAL
ur varla mínúta, áður en nafn
barns þeirra er nefnt. Þetta eru
einmitt þau hjón, sem búa yfir
djúpri innbyrgðri reiði.
í sumum tilfellum hefur þessi
innibyrgða reiði breytzt í vonleys-
iskennd. Hvað þýðir að reyna að
breyta sjálfum sér eða makanum?
Hjónin gefast upp við að reyna
heils hugar að fá það skýrt fram
í dagsljósið, hvert vandamál þeirra
er. Ein eiginkona, sem var á þeirri
skoðun, að eiginmaður hennar ætti
mjög erfitt með að horfa á hana
gráta, sat oft kyrr í bílnum og grét,
áður en hún kom inn, heldur en að
láta hann verða varan við reiði-
tárin, sem hún úthellti.
Stundum verða fjölskyldur á vegi
mínum, sem hafa gefið upp alla
von svo algerlega að meðlimirnir
eru hættir að hafa fyrir því að
reiðast. Slíkir fjölskyldumeðlim-
ir sitja bara þegjandi með leiðinda-
svip á andlitinu eða eru sífellt önn-
um kafnir við ýmislegt dútl og alls
konar þýðingarlítið umstang og
snúninga. Þegar faðirinn er ekki í
vinnu, flýtir hann sér að losna burt
frá þessu öllu saman og heldur sem
fljótast út á golfvöllinn, en móðir-
in „felur“ sig bak við „hljóðmúr-
inn“, sem ryksugan hennar mynd-
ar.
Svo eru það hjónin, sem hafa alls
konar hæðnislegar slettur og ögr-
anir á reiðum höndum hvenær sem
er til þess að forðast það að tjá
reiði sína á beinan hátt. Slíkt sam-
band hjóna einkennist oft af sjálfs-
pyntingarhvöt. Eiginmaðurinn og
eiginkonan ættu bæði tvö mjög erf-
itt með að vera án þessara hæðnis-
legu ögrana. Hæðnislegar ögranir
og slettur hins makans hafa þau
áhrif á makann, að eigin sjálfs-
gagnrýni slævist og rödd sjálfs-
gagnrýninnar þagnar. Þau meta
því mikils bæði tvö þessa gagn-
kvæmu fyrirlitningu, þótt þau
kvarti sáran yíir þessu við aðra.
Oft tilkynna þau öllum, að þau
mundu skilja, ef trúarbrögð þeirra
eða börnin hindruðu þau ekki í því,
eða þau tiltaka einhverja enn aðra
ástæðu, en aðeins ekki aðalástæð-
una: að þau geta í rauninni ekki
lifað án hvors annars. Þau forðast
að viðurkenna, að þau ali með sér
slíkar tilfinningar. Það er sjald-
gæft að heyra reiðan eiginmann eða
eiginkonu segja: „Ég er þér reið-
(ur)“. „Mér þykir vænt um þig.“
„Þú veldur mér vonbrigðum," eða
„ég elska þig.“
Foreldrar geta hjálpað börnum
til þess að læra þá list að tjá reiði
sína á gagnlegan hátt í orðum. Þau
geta það sérstaklega á þann hátt
að þola það, að börnin tjái reiði sína
í þeirra garð á svo afdráttarlausan
hátt. Litli drengurinn, sem hróp-
ar: „Ég hata þig“, þegar móðir
hans bannar honum að fara í kvik-
myndahús, verður kannske betri
eiginmaður en drengurinn, sem
byrgir reiði sína inni þögull í
bragði. Og móðirin, sem leyfir
drengnum að tjá reiði sína á þenn-
an hátt án þess að þurfa að breyta
um ákvörðun viðvíkjandi bíóferð-
inni, er þannig að hjálpa drengnum
til þess að mynda sér traustan
grundvöll til þess að byggja framtíð
sína á, þ.e. gera hann hæfari til
mannlegra samskipta.