Úrval - 01.09.1971, Blaðsíða 36

34
ÚRVAL
fyrir . þessa ævagömlu fuglategund
og það nokkru sinni hefur verið.
Lundinn hefur íarið vetrarferðir
sínar í milljónir ára og þær geta
ekki verið honum hættulegri en
öðrum úthafsfuglum. Ef til vill
stendur lundinn sig betur en ýmsir
aðrir við þessar aðstæður. Yíst er,
að lundinn verpir aðeins einu eggi
á ári, en mávarnir (sem venjulega
eru taldir sterkir og þróttmiklir
fuglar) verpa tveim eða þrem. Virð-
ist því fljótt á litið að æviskeið
lundans sé öllu lengra en mávanna.
Þrátt fyrir allt vitum við sáralítið
um vetrarferðir lundans. Enginn
hefur fundið hann í stórum hópum
að vetrarlagi. Svo virðist, sem fugl-
inn sé mjög dreifður um miðjan
veturinn, fari jafnvel einförum. —
Þessi dreifing er auðvitað lífeðlis-
fræðilega hentug, því fuglinn fer
yfir stærra svæði til fæðuöflunar.
Það verður erfiðara fyrir óvini að
finna lundann. Og gangi stormur
yfir tiltekin svæði, valda þeir að-
eins tjóni á litlum hluta af svo
dreifðum stofni.
Samt sem áður vitum við, að full-
vaxta fuglar verða fyrir sérkenni-
legum en þó eðlilegum breytingum
skömmu eftir að þeir yfirgefa klett-
ana eða eyjarnar, þar sem þeir
höfðu hreiður sín, líklega ekki
meira en viku eftir að þeir koma
út á reginhaf. Við gætum kallað
þetta ófegrun. Þeir missa hið fagra
skárt vorsins. Litirnir höfðu raun-
ar dofnað smám saman allt sumar-
ið. Regnbogalitirnir fara að mestu
af nefinu og hin furðulega fílabeins-
rönd við efri nefrætur hverfur, en
neðsti hlut neðri skolts verður eins
■ \
og hann hafi verið skafinn með
beittum hníf. í stuttu máli hefur
nefið misst lögun sína og orðið bein-
línis ljótt. í stað hins skoplega og
litríka svips er nefið nú eins og
klæðlaust væri, rétt eins og trúður-
inn hefði hætt í miðjum leik og
tekið af sér gervinefið. Rauðu
augnahringirnir og gráu blettirnir
við augun hafa horfið. Allt er þetta
hluti tveggja hamskipta, — en lund-
inn fer úr líkamsfjöðrum að hausti,
en heldur flugfjöðrum, sem hann
þarf að nota á ferðum sínum, fram
eftir vetri.
Skömmu eftir áramót lýkur lund-
inn hamskiptum sínum á hafi úti
með því að missa svo til samtímis
allar flugfjaðrir og stærri stélfjaðr-
ir. Er þá hugsanlegt, að hann verði
ófleygur um skamman tíma, eins og
gæsirnar. Skartið, sem samsvarar
kamb og sepa hjá hænsnum og kalk-
únum, kemur smám saman aftur.
Þetta eru ytri merki þess, að kyn-
kirtlarnir eru teknir til starfa. Með
hækkandi sól og lengri degi á hinu
svala norðurhafi vex þetta skart að
lit og fegurð, unz það er hvað feg-
urst um miðjan marz. Fulltíða fugl-
ar eru í fullri dýrð, nýmálaðir og
í nýjum fötum, er þeir koma að
landi að vori, á sundum og eyjum,
þar sem við könnumst bezt við þá.
o—ð
Enginn hefur enn skrifað um
ástalíf lundans langt úti á hafi, úr
landsýn. Ef til vill er ástalíf hans
ekkert á þeim slóðum. Við skulum
samt sem áður ímynda okkur, að
fuglarnir safnist saman í byrjun
marz, nokkur hundruð, ef til vill
nokkra tugi mílna frá landi. Slíkt