Milli mála - 2023, Side 89

MILLI MÁLA
Milli mála 15/2/2023 89
byggjakyni en slíkir heimavistarskólar voru liður í þjóðarmorði. Börn
voru aðskilin frá foreldrum sínum með valdi frá fimm eða sex ára
aldri og vistuð á skólastofnunum þar sem þau urðu fyrir alvarlegu
ofbeldi og vanrækslu. Vitað er fyrir víst að yfir fjögur þúsund börn
létust í skólunum en það er bara á síðustu þremur árum sem skipu-
lögð leit hófst að leiðum þeirra sem voru grafin í skólagrafreitum í
ómerktum gröfum.18 Börnunum var refsað fyrir að nota móðurmál
sitt og máttu ekki rækta tengslin við fjölskyldur sínar eða eigin
menningu.19
Afkoma Thorsteinson-fjölskyldunnar batnaði í Red Deer Point
þar sem hægt var að hafa tekjur af fiskveiðum en ekki var um að
ræða eiginlegt landnám því svæðið hafði ekki verið skilgreint af
kanadískum yfirvöldum sem eignarland til landtöku. Landbúnaður
var í forgrunni í nýlendustefnu Kanada og sér í lagi akuryrkja.20 Ekki
er þó hægt að sjá af frásögnum Petrínu og annarra að kanadísk yfir-
völd hafi skipt sér af óformlegu byggðinni sem leystist upp af sjálfu
sér á örfáum árum með því að flestar fjölskyldurnar fluttu annað-
hvort inn í Winnipegosis-þorpið, sem var sunnan við Red Deer
Point, eða til Saskatchewan.21 Grátbroslegt er að lesa í bréfum Petrínu
að einn hvati til þess að flytja þaðan var skólaleysi – en af sjálfsögðu
fengu innflytjendabörnin ekki aðgang að risastóra heimavistarskól-
anum sem stóð skammt frá, enda reynt af fremsta megni að koma í
veg fyrir blöndun innflytjenda og frumbyggja.22 Synir Petrínu þurftu
þannig að leita menntunar suður í Winnipeg.
18 National Centre for Truth and Reconciliation. Sjá einnig Hamilton, „Where are the Children
buried?“
19 Young, „Anishinabemowin: A Way of Seeing the World: Reclaiming My Identity“. Mary Young
gekk í umrædda skólann (sem hét Pine Creek Residential School) á 7. áratug 20. aldar en honum
var lokað 1969. Jafnvel þá var þessi stefna viðhöfð í skólanum.
20 Frumbyggjaþjóðir stunduðu lengi og víða landbúnað meðfram veiði en notuðu sjálfbærari aðferðir
sem kanadíska ríkisstjórnin var treg til þess að viðurkenna, sbr. Russell, How Agriculture Made
Canada: Farming in the Nineteenth Century, 209–228. Innflytjendur frá Íslandi máttu færa sig um
set, kæmi í ljós að þeir hefðu fengið úthlutað landskika á misheppnuðum stað, en eftir 1885 var
ferðafrelsi frumbyggja innan Kanada einnig afar takmarkað. Eins og Russell fjallar um er enn
útbreidd söguskoðun í Kanada að frumbyggjaþjóðir hafi ekki sýnt landbúnaði áhuga þrátt fyrir
einlægar tilraunir ríkisstjórnarinnar en raunin er sú að ríkisstjórnin gróf markvisst undan getu
frumbyggja til þess að taka þátt í akuryrkju, m.a. með því að koma kerfisbundið í veg fyrir vél-
væðingu. Sjá einnig Carter, Lost Harvests: Prairie Indian Reserve Farmers and Government Policy.
21 Finnbogi Hjálmarsson, „Safn til landnámssögu Íslendinga í Vesturheimi: landnámssöguþættir frá
Íslendingum í Winnipegosis“. Um Thorsteinson-fjölskylduna sjá bls. 116.
22 Sjá einnig um nýlendustefnu kanadískra yfirvalda: Eyford, White Settler Reserve: New Iceland and the
Colonization of the Canadian West.
KATELIN MARIT PARSONS