Mímir - 01.06.2005, Page 30

í það í textanum. Sú fyrri í upphafi kvæðisins þegar
minnst er á Kain:
& á leiðinni upp á loftið,
var mér litið í spegilinn
Ég fann augu Kains hvíla á mér
köld og döpur og myrk
ég kallaði ástin, komdu,
veitum hvort öðru frið og styrk
og sú síðari að loknum verknaðinum í lok kvæðisins
þegar hann spyr sig hvort hann eigi ekki að gæta
systur sinnar:
Ég horfði á hjartað mitt deyja
og ég hugsaði svo með mér
Á ég ekki að gæta minnar eigin systur
er ekki það sem mér ber?
Ljóðmælandi virðist telja sig vera að gæta systur
sinnar með því að drepa hana. Þannig ver hann
hana gegn illri náttúru heimsins. Morðið er henni því
fyrir bestu.
Einnig mætti skilja vísunina í bróðurmorðið
á annan hátt. Það má hugsa sér að morðið sé
sprottið af öfund rétt eins og morðið á Abel. Megas
sagði um Ijóðið að „maður er kannski tveir menn,
annar elskhugi og hinn ekki og kannski drepur sá
helmingurinn sem er ekki elskhugi hinn helminginn
bara af öfund. Að textinn sé jafnvel önnur saga
sem er í senn þríhyrningskynjuð og sett út bara
með tveimur persónum." (Jónas Jónasson, 2000).
Morðið verður þannig um leið sjálfsmorð, þegar
morðinginn drepur ástina, drepur hann betri
helminginn af sjálfum sér.
Kvæðið birtir okkur miklar andstæður; illsku
heimsins gagnvart ástinni, Ijós og myrkur. Þegar
sögumanni „Ástarsögu“ verður litið á spegilmynd
sína í upphafi kvæðisins, verður illska heimsins
honum Ijós. Illskan er í honum, myrkrið er á þessum
stað, hjá honum. Hann vill fara burt, reyna að flýja
þessa illsku eins langt og hann mögulega kemst.
Hann fær ástina sína með sér í göngutúr, til að „leita
að leiðinni sem liggur á heimsenda, því heimsins
ásýnd hún er II, og heimsins náttúra." Parið leiðist
upp Hringbraut og birtan lýsir upp liljuhvíta hönd
ástarinnar. íbúar borgarinnar eru búnir sínu besta
skarti og sólin glampar á himninum. Fullkomni
sumardagurinn verðurtákn sakleysis og lífsgleði.
Birtan og gleðin í borginni eru táknræn fyrir ást
parsins en um leið andstæða við illskuna og
myrkrið sem við höfum þegar fengið veður af. Við
vitum af togstreitunni undir yfirborðinu, myrkrinu í
húsi sögumanns, augnaráði hans og spegilmynd.
Þannig verður morðið viðbúið og ekki er hægt
að finna endalokunum betri stað en Rauðhóla.
Rauði liturinn verður hvort tveggja tákn ástarinnar
og dauðans. Líf stúlkunnar fjarar út fyrir sjónum
morðingjans, blóðið rennur í eitt með hólunum,
samlitt þeim, og hvort tveggja eignast hlutdeild
í hinu. Heimsendirinn sem þau leituðu verður
endanlegur vettvangur ástarinnar, hún getur ekki
fundið sérstað í illri náttúru heimsins. Nauðsyn
þess að drepa yndið sitt til að varðveita ástina
verður sjálfsögð, þótt viðfang ástarinnar deyi,
deyr ástin ekki, heldur verður eilíf í dauðanum, við
endimörk heimsins.
Þungamiðja textans er Reykjavik, smáheimur
sem allt hverfist um og hversdagslegt umhverfi
borgarinnar varðar leiðina á áfangastað,
heimsenda. Rauðhólar verða þessi áfangastaður,
þessi heimsendi, óbyggður mönnum, utan við
borgina, utan við heim textans. Reykjavík er því
ekki í textanum miðpunktur hins stóra heims
raunverunnar, heldur ímynd raunverunnar sjálfrar.
Borgarmörkin verða heimsendir og öll illska
heimsins rúmast innan þeirra.
Textinn „Engur vegur fær“ á Loftmynd er annað
dæmi um fánýtishyggjuna sem er áberandi í
mörgum textum Megasar. Ljóðmælandi nær ekki
tökum á raunveruleikanum en miðpunkturtilveru
hans er ónafngreind borg, sem hlýtur að vera
Reykjavik, viðfangsefni plötunnar. Markleysið er
algjört eins og sést af eftirfarandi erindum:
Til borgarinnar liggja ótal leiðir
og loks verður fyrir mannlaust torg
en allt sem auga kemurðu á er hverfult
hún er kannski ekki til þessi borg
Því það sem þú leitar eftir færist undan
eftir því sem þú kemur nær
loks er það horfið nema hvað útúr þessari
borg
er svo enginn vegur fær
Ekki er til neins að eltast við neitt, það er allt á
ótrúlegu spani og hinkrar hvorki né hægir á sér,
heldur fer í einni svipan hjá. Mælandinn stendur
einn í borginni þar sem allt er á hverfanda hveli
og ekkert er utan hennar. Heimur sjónbeinandans
og sjónmið er borgin, ekkert annað er til. Hún er
draugaborg á stöðugri fleygiferð sem gleypir í sig
allt sem á vegi hennar verður, eins og draugalest
þar sem allir komast um borð en enginn frá borði.
Án lífsmarks nema hvað eimþípan hvjn í sífellu. „Út
úr þessari endalausu borg er enginn vegur fær.“
Borgarbúar Megasar eru á öllum aldri. Hann
fjallar um börn, unglinga, gamalmenni og fólk
á óræðum aldri. Allt mannlífið finnur sér stað í
textum hans. Líf barnanna í kvæðaheimi hans
á fátt annað sameiginlegt en að vera í hróplegri
andstöðu við væntingar umboðsmanns barna um
28